پولکادات و طرز کار آن

پولکادات و طرز کار آن | ارز دیجیتال پولکادات یا همان ارز دات از دیگر انواع رمز ارزها در دنیای ارزهای دیجیتال است. پواکادات (Polkadot) در واقع بلاکچین است و رمز ارز یا توکن آن دات (Dot) نام دارد. این فناروی بلاکچین مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد که در ادامه به آن‌ها پرداخته شده است. بسیای از کارشناسان آینده ارز پولکادات را بسیار روش پیش بینی کرده اند، اما واقعاً چرا؟ آیا اکنون خرید پولکادات منطقی است؟ اگر به دنبال پاسخ به این پرسش و این که ارز دیجیتال پولکادات چیست هستید با ما تا آخر مقاله همراه باشید.

ارز دیجیتال پولکادات (دات) چیست؟

ارز دیجیتال پولکادات یک پروتکل بلاکچین است که برای پشتیبانی از چندین زنجیره در یک شبکه طراحی شده است. هدف توسعه دهندگان این پروتکل غلبه بر مشکلی در فضای فعلی بلاکچین است؛ این مشکل این است که صدها بلاکچین به‌صورت جداگانه وجود دارند و توانایی کمی در برقراری ارتباط با یکدیگر دارند.

در صورتی که با فناوری بلاکچین آشنایی کمی دارید حتما مقاله «بلاکچین چیست و چگونه کار می‌کند و چه کاربردهایی دارد؟» را مطالعه کنید.

تاریخچه پولکادات

بعد از پرداختن به این پرسش که پولکادات چیست بد نیست مقداری به تاریخچه آن بپردازیم. پولکادات توسط شرکت پاریتی تکنالجیز (Parity Technologies) به رهبری گاوین وود و جوتا اشتاینر که هر دو مدیر سابق اتریوم بودند، ساخته شده است.

این پروژه همچنین توسط بنیاد  وب تری (Web3) پشتیبانی می‌شود؛ این سازمان از نزدیک با شرکت پاریتی تکنالجیز همکاری می‌کند و علاوه بر تأمین بودجه و پشتیبانی در زمینه تحقیق نیز با پروژه پولکادات همکاری می‌کند.

پاریتی در سال ۲۰۱۵ تأسیس شد. در ابتدا این شرکت کار کردن بر روی نرم‌افزار گره (نود) برای اتریوم، به نام کلاینت پاریتی اتریوم، را آغاز کرد. این شرکت به تدریج پشتیبانی از آن پروژه را متوقف کرده و فعالیت خود را روی پولکادات و یک پروژه مرتبط با آن به نام ساب‌استریت (Substrate) متمرکز کرده است.

هنگامی که توسعه دهندگان اولین کد را در گیت هاب (Github) منتشر کردند طرح توسعه الگوریتم پولکادات در نوامبر ۲۰۱۷ آغاز شد.

این شرکت در اواسط سال ۲۰۱۸ دو اثبات مفهوم را راه‌اندازی کرد و اولین پاراچِین (parachain) پولکادات را در ژوئیه ۲۰۱۸ به کار گرفت. پولکادات در مِی ۲۰۲۰ در حالت «اولیه» راه‌اندازی شد و انتقال توکن در آگوست ۲۰۲۰ میسر شد.

پولکادات شبکه‌ای است که برای پیوند دادن نقاط با همه شبکه‌های دیگر طراحی شده است. این شبکه معمولاً به عنوان یک شبکه چند زنجیره‌ای شناخته می‌شود زیرا برخلاف شبکه‌هایی مانند بیت کوین که به تنهایی فعالیت می‌کنند می‌تواند به سایر شبکه‌ها بپیوندد.

هدف ارز دیجیتال پولکادات چیست؟

هدف نهایی پولکادات این است که به عنوان چارچوبی برای تمام بلاکچین‌ها عمل کند؛ این قابلیت مشابه همان چیزی است که الگوریتم اچ تی ام ال (HTML) انجام می‌دهد و به سایت‌ها، مرورگرها و سرورها اجازه می‌دهد با یکدیگر تعامل داشته باشند.

در واقع پولکادات با این اقدام می‌خواهد فرایندهای پیچیده و گران قیمت استخراج رمز ارزها (از جمله تأیید تراکنش‌ها و پروتکل‌های امنیتی) را خود بر عهده بگیرد تا توسعه دهندگان بتوانند بر روی ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و قابلیت‌های قرارداد هوشمند تمرکز کنند.

توسعه دهندگانی که در حال ساخت سیستم‌های نوآورانه و غیرمتمرکز هستند، در حال حاضر مجبورند این سیستم‌ها را شخصاً از ابتدا مهندسی کنند. این بدان معنی است که زمان، استعداد و منابع به جای این که صرف ساخت یک بنیاد استاندارد شود که همه بتوانند از آن استفاده کنند، صرف ایجاد شبکه‌های رقابتی می‌شود.

این دقیقاً همان کاری است که پولکادات می‌خواهد انجام دهد، یعنی ایجاد راهی تا توسعه دهندگان بتوانند بر اساس تمام بلاک چین‌ها، و نه فقط یکی، ارزش آفرینی کنند.

ساختار پولکادات

دو مشکل عمده ای که اکثر بلاک چین ها با آن روبرو هستند محدودیت مقیاس پذیری و عدم تعامل با سایر بلاک چین ها می باشد. پولکادات برای حل همین مسائل و مشکلات موجود در بلاک چین ها بوجود آمده است. برای درک اینکه پولداکات چگونه می خواهد این مسائل را حل کند، بیایید نگاهی به ساختار آن بیندازیم. سه اصطلاحی که در وایت پیپر (white paper) پولکادات مورد استفاده قرار گرفته و هسته اصلی ساختار آن را تشکیل می دهد، عبارتند از:

ریلی چین (Relay Chain): زنجیره اصلی پولکادات است که همه بلاک چین های جداگانه به آن متصل می شوند. از آنجایی که ریلی چین برای حل مشکل قابلیت همکاری طراحی شده است، با کمک ویژگی قراردادهای هوشمند اطمینان حاصل می شود که هر گونه تراکنش بین زنجیره های جداگانه به درستی انجام می شود.

پاراچین (Parachain): مخفف عبارت “زنجیره های موازی” است. این بلاکچین های جداگانه به طور موازی از طریق شبکه پولکادات اجرا می شوند. پاراچین ها می توانند با پردازش موازی تراکنش ها، مسئله مقیاس پذیری را حل کنند.

بریج چین (Bridge Chain):  بریج چین برای اتصال به بلاک چین هایی ساخته شده است که از پروتکل حاکمیت پولکادات استفاده نمی کنند.

مزایای پولکادات چیست؟

پروژه پولکادات با ارائه چارچوبی پل مانند که مزایای زیر را فراهم می‌کند قرار است انقلابی در فناوری بلاک چین ایجاد کند:

• مقیاس پذیری بدون مرز – پولکادات می‌تواند تعداد بی‌نهایت بلاک چین را پشتیبانی کند و به آنها امکان اتصال به یکدیگر را بدهد. این شبکه به عنوان پاراچین‌ها شناخته می‌شود.
• مکانیسم اجماع سازگار – همان‌طور که بلاک چین‌های مختلف بر روی مکانیسم‌های مختلف اجماع کار می‌کنند، پلتفرم پولکادات دارای یک مکانیسم اجماع باز و سازگار برای میزبانی از این بلاک چین‌ها را فراهم می‌کند.
• تراکنش‌های بین زنجیره‌ای – این چارچوب می‌تواند انتقال ارزش بین بلاک چین‌های مختلف را پشتیبانی کند. این قابلیت اهمیت به سزایی در همکاری بین زنجیره‌ای و ادغام واقعی بلاک چین‌ها با یکدیگر دارد.
• مکانیسم حاکمیت تعریف شده – پولکادات یک مکانیسم حاکمیتی تعریف شده دارد که یک مشکل اساسی که دیگر بلاک چین‌ها با آن روبرو هستند را از بین می‌برد.
• قابلیت ارتقا – پولکادات می‌تواند بدون به ایجاد فورک‌های سخت پیچیده برای اجرای تغییرات، از نسخه‌های پیشرفته پشتیبانی کند.
• امنیت جمعی – امنیت بلاک چین‌های متصل به پولکادات را می‌توان با یک رویکرد واحد تأمین کرد. این کار می‌تواند باعث تامین امنیت بلاک چین‌های کوچکی شود که فاقد پروتکل‌های امنیتی موثر هستند.
• کارمزد معاملات کم – پولکادات ادعا می‌کند که در مقایسه با اتریوم کارمزد کمتری برای انجام تراکنش‌ها دریافت می‌کند.

در مقاله «اتریوم چیست و چگونه کار می کند؟» به طور کامل به بررسی همه جوانب ارز دیجیتال اتریوم پرداخته شده است.

معایب پولکادات چیست؟

• بازار اشباع شده: پولکادات باید در یک فضای شلوغ از بلاکچین‌هایی با قراردادهای هوشمند اثبات سهام مانند تزوس (Tezos)، کازماس (Cosmos)، کاردانو (Cardano)، نییِر (NEAR)، سولانا (Solana) و به زودی اتریوم ۲ که اثرات آن شروع به نمایش کرده‌اند رقابت کند.
• باگ‌های ابتدایی: باگ کیف پول چند امضایی که پس از عرضه اولیه کوین منتشر شد دومین باری بود که کیف پول‌های تیم پولکادات به دلیل آسیب پذیری کدها هک می‌شد. اولین هک در اوایل ژوئیه ۲۰۱۷ انجام شد که در آن هکرهایی معروف به گروه کلاه سفید قبل از اقدام امنیتی تیم پولکادات تقریباً ۳۳ میلیون دلار از موجودی کیف پول این شبکه را به سرقت برد.
• هزینه جابه‌جایی توسعه دهندگان: آیا مدل پاراچین می‌تواند جذابیت بیشتری نسبت به قابلیت ترکیب اتریوم داشته باشد؟ یکی از نقاط ضعف این مدل است که برای راه‌اندازی یک اپلیکیشن در پاراچین‌های موجود پولکادات، ابتدا باید قابلیت لازم برای راه‌اندازی در یک پاراچین فعلی وجود داشته باشد که این باعث ایجاد معمای اول مرغ یا تخم‌مرغ می‌شود.

پولکادات چگونه کار می‌کند؟

پولکادات را به راحتی می‌توان یکی از پیچیده‌ترین رمز ارزهای موجود دانست. اگرچه ما قاعدتاً می‌خواهیم نحوه عملکرد پولکادات را به زبان ساده برای افراد عادی تشریح کنیم اما واقعیت این است که به ناچار باید در نهایت برای این کار از زبان فنی و تخصصی استفاده کنیم.

برای آشنا شدن با برخی از اجزای شبکه پولکادات مقالاتی نوشته شده است که به توضیح جزئیات این اجزا اختصاص دارد. جالب این جاست که از طریق یک پلاگین ساده مرورگر (Polkadot.js) می‌توان به کل شبکه پولکادات دسترسی پیدا کرد.

در یک نگاه پولکادات را می‌توان اکوسیستمی از بلاکچین‌ها دانست. بلاک چین اصلی پولکادات را ریلِی چین (Relay Chain) می‌نامند. بلاکچین‌هایی که به ریلی چین متصل هستند به پاراچین معروف هستند. این پاراچین‌ها ممکن است توکن‌ها، مکانیسم‌های اجماع و حتی ساختارهای حکمرانی مختص خود را داشته باشند.

همان‌طور که قبلاً ذکر شد ریلی چین با استفاده از ساب استریت (Substrate) ساخته شده است. هر پاراچین که با استفاده از ساب استریت ساخته شده باشد می‌تواند به راحتی به ریلی چین وصل شود. هر بلاک چین «خارجی» مانند بیت کوین یا اتریوم برای اتصال به ریلی چین به یک پل نیاز دارد.

توکن دات (DOT)

توکن دات ارز دیجیتال بومی پلتفرم پولکادات است. این توکن سه عملکرد اصلی را در شبکه ارائه می دهد: حاکمیت، استیکینگ و باندینگ.

حاکمیت (Governance)

همانطور که قبلا گفته شد، دارندگان توکن دات حق کنترل پلتفرم را دارند. وقتی می گوییم “حق” به این معنی نیست که از طرف شخصی به آنها امتیاز داده شده بلکه این امکان در پروتکل پولکادات لحاظ شده است و دارندگان دات اساسا دارای قابلیت های حاکمیتی هستند. این قابلیت ها شامل تعیین کارمزدهای شبکه، تغییرات پروتکل و همچنین افزودن پاراچین ها است. علاوه بر این، هولدرها بر روی بروزرسانی، رفع اشکال و سایر تنظیمات سیستم تأثیر می گذارند.

استیکینگ (Staking)

شبکه های غیرمتمرکز برای اطمینان از اینکه فقط تراکنش های معتبر تأیید می شوند، به مکانیسم های اجماع نیاز دارند. پولکادات از اثبات سهام کاندید شده (NPoS) به عنوان الگوریتم اعتبارسنجی خود استفاده می کند. دارندگان توکن دات این امکان را دارند که در این عملیات مهم شبکه شرکت کنند.

اساساً، دارندگان دات در عوض سهام گذاری (استیکینگ) و ریسک دارایی خود برای تایید شبکه، پاداش دریافت می کنند. نیاز به مشارکت تا حد زیادی به مدت زمان استیکینگ و تعداد کل توکن های استیک شده بستگی دارد.

پیوستگی (Bonding)

آخرین مورد، باندینگ (Bonding) است. باندینگ فرآیند استفاده از دات به منظور افزودن پاراچین های جدید است. پاراچین های قدیمی یا غیرقابل استفاده با از بین بردن توکن های باندینگ حذف می شوند. در واقع این نوعی اثبات سهام است.

پروژه های ساخته شده در پولکادات

اکوسیستم پولکادات بسیار پرکاربرد می باشد. در حال حاضر ۱۸۸ پروژه بر روی آن ساخته شده است. این موارد شامل پروژه های کریپتو مربوط به دیفای، کیف پول های ارزهای دیجیتال، پروژه های زیرساختی، توکن ها، اوراکل، سازمان خودمختار غیرمتمرکز (DAO)، حریم خصوصی، صرافی، بازی، اینترنت اشیاء، مقیاس گذاری و غیره است.

پروژه های معروف ساخته شده بر روی پروتکل پولکادات عبارتند از چین لینک، آنکر (Ankr)، سلر نتورک (Celer Network)، آکروپلیس (Akropolis) ، اوشن پروتکل (Ocean Protocol)، پروتکل زیرو ایکس (۰x Protocol).

نقش پولکادوت در پروژه های دیفای

امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) به ترکیب پذیری، ارتباطات بین زنجیره ای، انتقال ارزها و پروتکل های ادغام شده با یکدیگر مرتبط است. موارد گفته شده عملاً بنیاد و اساس پروژه پولکادات می باشند. به این ترتیب، پروژه های دیفای از پروتکل پولکادات استفاده می کنند.

به عنوان مثال، قابلیت خودکار و تراکم پروژه  Akropolis به همکاری با پروتکل های Maker ،Compound، Curve و dYdX وابسته است. همه آنها با اکوسیستم پولکادات همکاری و مشارکت زیادی داشته اند.

کیف پول‌های پولکادات

پولکادات بسیار نوپا و جدید است و هنوز شبکه‌ای نسبتاً ناپایدار دارد. با این حال، برخلاف سایر پروژه‌های نوپا، برای ذخیره پولکادات تعداد کیف پول‌ها بسیار زیاد است. وب‌سایت رسمی پولکادات کیف پول‌های زیر را برای ذخیره این ارز دیجیتال پیشنهاد کرده است:

جمع‌بندی

شبکه پولکادات به‌گونه‌ای طراحی شده است که برای پروژه‌های بلاک چینی عمومی، خصوصی و سازمانی قابل استفاده باشد. تعداد پروژه‌های فعال در اکوسیستم پولکادات، در زمان نگارش این مقاله (آذر ۱۳۹۹) ۳۱۰ مورد است که از این میان می‌توان به پروژه‌های مشهور و آینده‌داری همچون چین لینک (Chainlink)، پلاسم (Plasm)، آکروپولیس (Akropolis) و آکالا (Acala) اشاره کرد.

شاید با مطالعه این مقاله، به این نتیجه رسیده باشید که پولکادات کامل‌ترین، هوشمندانه‌ترین و خلاقانه‌ترین بلاک چین موجود در میان هزاران پروژه بلاک چینی دیگر است، اما به نظر کارشناسان، هنوز زود است که چنین اظهارنظری درباره پولکادات داشته باشیم.

تلاش ما در این مقاله، صرفاً بر معرفی شبکه پولکادات و کاربردهای آن معطوف بود، اما اظهارنظر درباره آینده این پروژه و موفقیت نهایی آن، نیازمند مطالعه بیشتر و بررسی تخصصی پروژه‌های رقیب آن است. واقعیت آن است که علی‌رغم تمام مزایایی که از مقیاس‌پذیری و عملکرد پولکادات برشمردیم، هنوز بسیاری از توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز، به بلاک چین‌های سنتی مانند اتریوم تمایل بیشتری دارند. از سوی دیگر اتریوم که شاید اصلی‌ترین رقیب پولکادات به‌شمار می‌آید نیز در حال پوست‌اندازی بوده و به جامعه کاربران خود، وعده داده است که با توسعه اتریوم ۲.۰ بخشی از نارسایی‌های فعلی شبکه را رفع خواهد کرد. اما در هر صورت نباید فراموش کرد که بنیان‌گذار اصلی پولکادات، خود از توسعه دهندگان ارشد پلتفرم اتریوم بوده که با مشاهده ضعف‌ها و چالش‌های بلاک چین اتریوم، تصمیم به خروج از این پروژه و ایجاد شبکه پولکادات گرفته است.

در آخر یادآوری می‌کنیم که سرعت رشد فناوری‌های غیرمتمرکز در دنیای امروز بسیار بالاست. در این میان پروژه‌هایی که بیشترین سازگاری را با فناوری‌های جدید داشته باشند، سهم بیشتری از اینترنت غیرمتمرکز خواهند داشت. شبکه پولکادات تا به اینجا نشان داده است که از عهده سازگاری با پیشرفت‌های فناوری به‌خوبی برمی‌آید؛ اما این‌که در سال‌های آینده چه سهمی از بازار ارزهای دیجیتال در اختیار شبکه پولکادات باشد، پرسشی است که باید در آینده منتظر پاسخ آن باشیم.