استیکینگ ارز دیجیتال | استیکینگ (Staking) یا سهام‌گذاری در دنیای ارزهای دیجیتال به‌معنای اختصاص‌دادن ارزهای دیجیتال به شبکه برای کسب پاداش است. اگر به‌‌دنبال روشی هستید که بتواند بدون صرف زمان و انرژی گزاف، درآمدی منفعل نصیب شما کند، می‌توانید نگاهی به روش‌های استیکینگ یا سهام‌گذاری ارزهای دیجیتال داشته باشید. با مطالعه این مقاله جامع ابتدا توضیح می‌دهیم که استیکینگ دقیقاً چیست و چگونه انجام می‌شود، سپس با بهترین ارزهای دیجیتال برای این کار آشنا می‌شوید و در نهایت نحوه انجام این کار را یاد می‌گیرید. برای نگارش این مقاله، از مقاله‌ای در وب‌سایت کوین مارکت کپ کمک گرفته شده است.
استیکینگ به چه معناست؟
تمام بلاکچین‌ها یک نکته مشترک دارند: معاملات باید اعتبارسنجی شوند. به عنوان مثال، بیت کوین این کار را در فرآیندی به نام استخراج یا ماینینگ انجام می‌دهد که از برق زیادی استفاده می‌کند (اثبات کار یا Proof-of-Work). اما شکل‌های دیگری از اعتبارسنجی نیز وجود دارد که غالباً به عنوان سازوکار اجماع شناخته می‌شوند.
اثبات سهام (Proof-of-Stake) یکی از این سازوکارهای اجماع است که می‌تواند در انواع مختلف و مدل‌های ترکیبی ارائه شود. به طور کلی ما به همۀ این روش‌ها، استیکینگ (Staking) می‌گوییم. استیکینگ ارز دیجیتال برای دارندگان ارز قدرت تصمیم‌گیری در شبکه را فراهم می‌کند. با استیکینگ ارز دیجیتال، شما توانایی رأی دادن و درآمدزایی را کسب می‌کنید. این کاملاً شبیه به دریافت سود به دلیل نگه داشتن پول در حساب بانکی یا دادن آن برای سرمایه‌گذاری به بانک است (منبع).
شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که آیا می‌توان در کیف پول‌های ارز دیجیتال به امید کسب سود، دلار یا ریال نگه داری کرد؟ خیر نمی‌توانید این کار را انجام دهید؛ اما برخی از ارزهای دیجیتال را می‌توانید استیک کرده و سود کسب کنید (به عبارت دیگر، با نگهداری ارز دیجیتال در شبکه، پورسانت دریافت می‌کنید).
الگوریتم اثبات سهام و تفاوت آن با الگوریتم اثبات کار
همه چیز با استخراج بیت کوین شروع شد؛ شما برای مشارکت در تأمین امنیت شبکه بیت کوین به دستگاه استخراج نیاز داشتید. افرادی که این دستگاه‌ها را داشتند، قدرت پردازشی خودشان را در اختیار شبکه قرار می‌دادند تا امنیت شبکه را تضمین کنند و تراکنش‌ها تایید شود.
در ازای این کار، بر اساس میزان کاری که هر دستگاه یا ماینر انجام می‌داد، پاداش دریافت می‌کرد که به آن پاداش استخراج می‌گویند. این کار یعنی الگوریتم اثبات کار یا ماینینگ (استخراج)، رایگان نبود: تجهیزات گران قیمت بودند و مقدار قابل توجهی برق مصرف می‌کردند. همچنین، تراکنش‌ها نمی‌توانستند خیلی سریع و ارزان انجام شوند.
زمانی که Proof of Stake یا اثبات سهام (استیکینگ) معرفی شد، این زمینه را برای همه هموار کرد تا در پروژه‌های مرتبط با رمزارزها نقش داشته باشند. این کار ساده است: رمزارزهای خودتان را قفل کنید و در ازای نگهداری آنها پاداش بگیرید؛ همچنین، با این کار از شبکه بلاکچین پشتیبانی می‌کنید. این دلیل اصلی است که Staking در کانون توجه بسیاری از پروژه‌های DeFi (پروژه‌های غیرمتمرکز) قرار گرفته است.
استیکینگ ارز دیجیتال چکونه کار می‌کند؟
همانطور که گفته شد، استکینگ، فرآیند نگهداری دارایی برای دریافت پاداش و کمک به عملیات یک بلاکچین است. استکینگ به طور گسترده در شبکه‌هایی که از مکانیسم اثبات سهام (POS) پیروی می‌کنند، استفاده می‌شود.
بر‌خلاف بلاکچین‌های گواه اثبات کار (POW) که برای تایید و اعتبار بخشیدن به بلاک‌های جدید، متکی به استخراج هستند، زنجیره‌های POS، بلاک‌های جدید را از طریق استکینگ، تولید و اعتبار بخشی می‌کنند. این کار باعث می‌شود تا بلاک‌ها، بدون اتکا به قسمت سخت‌افزاری استخراج (ASICs) تولید شوند. بنابراین، در اثبات سهام به جای رقابت برای تایید بلاک بعدی که نیازمند محاسبات سنگین است، بر اساس تعداد کوین‌های نگهداری شده، فرایند اعتبارسنجی بلاک انجام می‌شود.
معمولاً کاربرانی که دارای رمزارز بیشتری هستند، شانس بیشتری برای انتخاب به عنوان اعتبار سنج بلاک بعدی دارند. این در حالی است که استخراج با دستگاه ASIC نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجهی در بخش سخت‌افزار و سایر تجهیزات است.
مزایای استیکینگ ارز دیجیتال
استیکینگ محبوب است زیرا به دارندگان رمزارزها این امکان را می‌دهد تا ضمن پشتیبانی از شبکه‌هایی که به آنها اهمیت می‌دهند، درآمد کسب کنند. Staking باعث شفافیت بیشتر، امنیت بهتر و موارد دیگر می‌شود. در ادامه، برخی از مزایای استیکینگ را ذکر کرده‌ایم:
1. افزایش امنیت و ثبات بلاکچین
استیکینگ به تداوم و رشد بلاکچینی که از آن پشتیبانی می‌کنید، کمک می‌کند.
2. عدم نیاز به دستگاه های استخراج
یکی از مهمترین مزیت‌های استیکینگ رمزارزها این است که نیاز به خرید مداوم سخت‌افزارهای گران قیمت را از بین می‌برد.
3. کاهش مصرف انرژی
الگوریتم اثبات کار از مقدار زیادی انرژی برای ادامه کار شبکه استفاده می‌کند. هدف‌های جایگزین مانند الگوریتم اثبات سهام، روشی کارآمدتر برای برقراری امنیت و تایید تراکنش‌ها در شبکه بلاکچین است.
4. ایجاد درآمد غیرفعال
بدون نیاز به ترید کردن، با نگهداری کوین می‌توانید کوین‌های بیشتری به دست آورید. به این نوع درآمد، درآمد منفعل یا Passive گفته می‌شود؛ یعنی دارایی شما برای شما پول به دست می‌آورد، بدون اینکه شما وقت زیادی بگذارید و تلاش زیادی انجام دهید (مانند اجاره دادن ملک). تنها کاری که نیاز است انجام دهید، نگهداری ارز دیجیتال در شبکه است. در پایان دوره قفل کردن ارز موردنظر، از شبکه پاداش خواهید گرفت.
دیگر مزایای استیکینگ ارز دیجیتال:
- استیکینگ یک منبع درآمد قابل پیش‌بینی است که می‌توانید سود خودتان را از استیک رمزارز موردنظر محاسبه کنید و برای استیکینگ آن تصمیم بگیرید.
- ارزهای استیک شده تنها تحت تاثیر نوسانات قیمت بازار قرار دارند؛ بر خلاف دستگاه استخراج که بعد از مدتی کارایی و ارزش خودش را از دست می‌دهد.
- استیکینگ به سرمایه زیادی نیاز ندارد. هر کسی با هر مقدار سرمایه می‌تواند کار استیکینگ ارز دیجیتال را شروع کند.
- استیکینگ ارز دیجیتال کار پیچیده‌ای نیست.
معایب و ریسک‌های استیکینگ ارز دیجیتال
جذابیت کسب رمزارز اضافی فقط با نگه داشتن دارایی‌تان، مطمئناً توجه بسیاری از شما را به خود جلب کرده است و به کار استیکینگ علاقه‌مند شده‌اید. اما نسبت به خطرات موجود در استیکینگ احتیاط کنید، زیرا این ریسک‌ها دقیقاً همان چیزی است که نباید نادیده گرفته شوند.
به منظور استیک و کسب سود از رمزارزها، باید یکسری از شرایط برآورده شود. توجه داشته باشید که پاداش استیکینگ همیشه قطعی نیست و تحت تاثیر عوامل خارجی قرار می‌گیرد.
عواملی که می‌توانند پاداش استیکینگ (Staking Rewards) را تحت تأثیر قرار دهند:
1. دوره و مدت زمان قفل کردن ارز دیجیتال
هنگامی که رمزارز خود را استیک می‌کنید، رمزارز به حالت قفل تنظیم می‌شود. در این مدت نمی‌توانید رمزارز استیک شده را جابجا یا معامله کنید. این امر در مورد اکثر رمزارزها صدق می‌کند؛ مانند Tron. برخی از توکن‌ها نیز نیازی به قفل کردن ندارند و روش‌های خاصی برای بررسی موجودی و وضعیت استیک در کیف پول شما دارند.
2. نقدینگی و نوسانات
رفتار بازار موردی است که ما نمی‌توانیم آن را کنترل کنیم. قیمت ممکن است در عرض چند ثانیه بالا رفته و پایین بیاید. وقتی توکن‌های شما قفل می‌شوند، هیچ کاری نمی‌توانید انجام دهید؛ جز تماشای جهت بازار. همچنین، خطراتی وجود دارد که توکن‌ها نقدینگی خود را از دست دهند و در نتیجه قیمت پایین‌تری پیدا کنند.
3. کمیسیون تایید کننده یا ولیدیتور (Validator)
در الگوریتم اثبات سهام، یکسری ولیدیتور وجود دارد که وظیفه تایید تراکنش‌ها را بر عهده دارند. این ولیدیتورها همیشه سیستم‌شان روشن است و باید فعال باشند. کاربر می‌تواند ولیدیتور موردنظر خودش را انتخاب کند (بر اساس اعتبار و درصد پاداشها). ولیدیتورها در ازای کاری که انجام می‌دهند، درصدی به عنوان کمیسیون (یا کارمزد) از کاربر دریافت می‌کنند. ولیدیتور می‌تواند در هر زمانی این درصد را بدون اطلاع کاربر انتخاب کند.
4. مدت زمان پاداشها
پاداشی که در ازای استیک کردن به شما تعلق می‌گیرد، ممکن است چند روز طول بکشد تا به کیف پول شما واریز شود. در واقع، نحوه واریز این پاداشها به ولیدیتور انتخاب شده بستگی دارد که ممکن است در همان لحظه انجام شود یا مدتی طول بکشد.
بنابراین، در استیکینگ ارز دیجیتال، کاربر باید در انتخاب ولیدیتور دقت کند.
سیستم پاداش در استیکینگ
سود و پاداشی که در ازای استیک ارز دیجیتال دریافت می‌کنید، به پارامترهای مختلفی بستگی دارد؛ از جمله:
- میزان ارز دیجیتالی که قفل و نگهداری می‌کنید.
- مدت زمانی که ارز دیجیتال موردنظر را استیک می‌کنید.
- میزان کل ارز دیجیتالی که در شبکه قفل شده است.
صحبت پایانی
Staking یک سرویس مبتنی بر بلاکچین است که شما را قادر می‌سازد با قفل کردن دارایی‌های خودتان، رمزارز اضافی کسب کنید. بازدهی این کار، بسته به مدت زمانی که دارایی خود را قفل می‌کنید، متفاوت است.
به یاد داشته باشید که استیکینگ ارز دیجیتال برای ارزهایی قابل انجام است که از الگوریتم اثبات سهام استفاده می‌کنند. در الگوریتم اثبات سهام، شما ارزهای خودتان را در اختیار شبکه قرار می‌دهید تا برای تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک از آنها استفاده کند. در ازای این کار، شبکه درصد خاصی از همان ارزها را به عنوان پاداش به ارزهای دیجیتال شما اضافه می‌کند.
به دلیل اینکه بیت کوین از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کند، نمی‌توانید آن را استیک کنید. ارزهایی مثل ترون یا نئو را می‌توانید استیک کنید (این ارزها از الگوریتم اثبات سهام پیروی می‌کنند).
بنابراین:
– ارزهایی را می‌توانید استیک کنید که از الگوریتم اثبات سهام استفاده می‌کنند؛ سود این کار به شما داده می‌شود.
– پول فیات مانند ریال یا دلار را نمی‌توانید در کیف پول ارز دیجیتال استیک کنید (سوالی که برخی از کاربران از ما پرسیدند).
در مورد اینکه استیک انجام دهیم یا خیر؛ سوالی که باید از خودتان بپرسید این است که شما در استیکینگ ارز دیجیتال چه خطراتی را می‌خواهید بپذیرید؟ همیشه بهتر است که چگونگی کارکرد سیستم را درک کنید، از آنچه که پروژه برای دستیابی به آن تلاش می‌کند، آگاه باشید و به صورت مداوم در این زمینه تحقیق کنید.
در مقاله استیک BNB (بایننس کوین)، به آموزش استیکینگ این ارز در تراست ولت پرداخته‌ایم. بایننس کوین در حال حاضر رتبه سوم رمزارزها را به خود اختصاص داده است.
