توکن غیرمثلی (Non-fungible token) یا به‌اختصار NFT، نوعی دارایی دیجیتال منحصربه‌فرد است. برخلاف بیت کوین، اتریوم و ارزهای دیجیتال دیگر که مثلی هستند و واحدهای تعویض‌پذیر دارند، هر واحد NFT دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از واحدهای دیگر متمایز می‌کند.
اگر تعریف بالا را درک نکردید، جای نگرانی وجود ندارد، چراکه در ادامه با استفاده از مثال‌های متنوع این پدیده جدید را در حوزه ارزهای دیجیتال به بیان ساده توضیح می‌دهیم. همچنین در این مقاله ضمن اشاره به مزایا و کاربردهای متنوع NFTها، پروژه‌های مطرح در این زمینه را معرفی کرده‌ایم. در پایان هم بعد از توضیح نحوه فعالیت در پروژه‌های NFT، بازار و آینده این فضا را بررسی می‌کنیم.
تفاوت دارایی‌های قابل تعویض و غیرقابل تعویض
قبل از بررسی اینکه توکن غیرقابل تعویض چیست، بهتر است که مفهوم تعویض پذیری را بررسی کنیم. یکی از ویژگی‌های ضروری همه انواع پول، تعویض‌پذیری و قابلیت تعویض ارز است، به‌عنوان مثال، بیت کوین، دلار، ریال و به‌طور کلی اسکناس‌ها در دسته دارایی‌های مثلی قرار دارند. یک دلار همیشه ارزش یک دلار دیگر را دارد. یک بیت کوین همیشه با بیت کوین دیگر برابر است. قابلیت تعویض کریپتو آن را به وسیله ای قابل اعتماد برای انجام تراکنش های روی بلاک چین تبدیل می کند.
همان دلاری که برای خرید میوه به میوه فروش می پردازیم، همان دلاری است که میوه فروش می تواند برای خرید نان به نانوا بپردازد. دلار هیچ فردی منحصر به فرد نیست. این چیزی است که آن را به یک دارایی قابل تعویض تبدیل می کند. این مهم است زیرا، بدون تعویض، تجارت غیرممکن خواهد بود.
اگر این موضوع را درک کردید ویژگی غیرقابل تعویض دقیقا مخالف چیزی که گفتیم است. توکن‌های غیرقابل تعویض منحصربه‌فرد هستند و قابل تکرار نیستند. برای مثال اگر به بیت کوین (BTC) نگاه کنیم، اگر کاربران می توانستند بیت کوین خود را بارها و بارها کپی کنند، ارزش آن بی معنی می شد.
یک مثال در دنیای واقعی مونالیزا است. در دنیای واقعی فقط یک مونالیزا وجود دارد. نسخه های زیادی وجود دارد، اما تنها یک نسخه واقعی وجود دارد، و آن در موزه لوور در پاریس، فرانسه قرار دارد. کارشناسان برای اطمینان از اینکه مونالیزای نمایش داده شده واقعی است، یک فرآیند تأیید طولانی و پر زحمت انجام داده اند.
توکن غیر قابل تعویض چیست؟
یک توکن غیر قابل تعویض یا NFT، یک دارایی دیجیتال (مشابه ارز دیجیتال) است که کمیاب و منحصربه‌فرد بوده و روی بلاک چین ذخیره و جابه‌جا می‌شود. آیتمهای بازی‌های کامپیوتری، اقلام کلکسیونی، آثار هنری دیجیتال، بلیط رویدادهای مختلف، نام دامنه‌ها، یک خانه که به‌صورت توکن درآمده و … در دسته توکن‌های غیرمثلی جای می‌گیرند.
NFT ها معمولاً روی بلاک چین اتریوم نگهداری می شوند، اگرچه بلاک چین های دیگر نیز از آن ها پشتیبانی می کنند.
چگونه NFT بخریم؟
بسیاری از NFT ها را فقط می توان با اتر خریداری کرد، بنابراین اولین قدم داشتن مقداری از این ارز دیجیتال است. سپس می توانید NFT ها را از طریق بازارهای آنلاین NFT، از جمله OpenSea، Rarible، و SuperRare خریداری کنید.
ویژگی توکن های غیر قابل تعویض
منحصر به فرد
هر NFT دارای یک ویژگی منحصر به فرد است . NFT ها در شخصیت خود منحصر به فرد هستند و هیچ دو NFT مشابهی ندارند. برعکس، یک فایل jpg. تصویر اصلی همان کپی آن، یک فایل jpg. است.
تقسیم ناپذیر
اکثر NFT ها را نمی توان به قسمت های کوچکتر تقسیم کرد. شما نمی توانید کسری از NFT ها را خریداری یا انتقال دهید.
برای خرید بیت کوین لازم نیست حتماً یک واحد بیت کوین بخرید. این ارز دیجیتال تا هشت رقم اعشار قابل‌‌تقسیم است و به‌عنوان مثال می‌توان ۰.۰۰۱ از یک بیت کوین را خریداری کرد. در مقابل، NFTها قابل‌‌تقسیم نیستند و تنها به‌صورت یک واحد کامل جابه‌جا می‌شوند. شما نمی‌توانید مثلاً ۰.۰۱ از یک بلیط یا ۰.۰۱ از یک آیتم بازی را بخرید.
مالکیت
این توکن ها مالکیت دارایی منتقل شده را تضمین می کنند.
کاربرد های NFT
NFT ها به عنوان هنر دیجیتالی:
واضح ترین کاربرد NFT ها در جمع آوری هنر دیجیتالی است. هنر دیجیتالی چیزی است که افراد عادی از آن به عنوان “JPEG های گران قیمت” یاد می کنند. NFT ها در مجموعه های نسخه محدود با استاندارد 10000 قطعه در هر مجموعه منتشر می شوند. یکی از اولین مجموعه های NFT که راه اندازی شد، کریپتو پانکس بود. این مجموعه همچنین با 10000 توکن منحصربفرد به صورت مجموعه راه اندازی شد.
NFT برای پروفایل ها/آواتارها:
بسیاری از آثار هنری کریپتو NFT می توانند به عنوان عکس پروفایل (PFP) باشند. در دنیای واقعی، مردم برای نشان دادن هویت خود، اشیاء فیزیکی مانند کفش یا ساعت های گران قیمت می خرند. هر کس می خواهد منحصر به فرد بودن خود را به نمایش بگذارد، به چه چیزی علاقه دارد، و اینکه چقدر با بقیه متفاوت است.
در مقیاس بزرگتر، افراد مرفه هر روز ثروت خود را به رخ می کشند. ثروتمندان کالاهای لوکسی مانند اتومبیل های با نسخه محدود، ساعت های سفارشی از برندهای معروف و غیره می خرند. این آثار هنری NFT تقریباً به همین شکل عمل می کنند.
NFT ها به عنوان کلکسیون:
NFT های کلکسیونی همان چیزی است که کارآفرین گری واینرچوک هر روز درباره آن صحبت می کند. گری از کودکی کارت‌های ورزشی جمع‌آوری می‌کرد و به نظر می‌رسد که تأثیرات NFT در آینده را درک کرده است. او مکرراً از “NBA Top Shot” نام می برد که NFT های کلکسیونی بازیکنان بسکتبال است.
مطمئناً، در زندگی واقعی، مجموعه‌های کارت بسکتبال محدود، کمیاب و منحصربه‌فرد مورد تقاضا هستند و می‌توانند بسیار گران باشند. برای کلکسیونر، این کارت های بسکتبال یک دارایی فیزیکی ملموس است.
اگر این کارت های بسکتبال واقعی را برداریم و آنها را روی بلاک چین اعمال کنیم، این کارت‌ها به NFTهای منحصربه‌فرد تبدیل می‌شوند تا طرفداران بتوانند فوراً مالکیت خود را نشان دهند و ثابت کنند.
مارول (Marvel) نیز وارد میدان شده است. با شناخت پتانسیل NFT ها، کمیک ها و مجسمه هایی را در بلاک چین معرفی کرده اند.
NFT ها در دنیای بازی:
NFT ها در بازی های ویدیویی نیز انقلابی ایجاد می کنند. بارزترین ذینفعان، بازی هایی هستند که در حال حاضر بازار دارند. برای مثال، Blizzard’s World of Warcraft، به بازیکنان با آیتمهای منحصربه‌فرد و کمیابی که می‌توان آنها را مبادله کرد، پاداش می‌دهد (و بسیاری از بازیکنان این کار را با پول فیات انجام می‌دهند).
اولین بازی محبوب بلاک چین Axie Infinity بود. کاربران می توانند آن را به عنوان یک بازی نقش آفرینی Pokemon-Meets-Tamagotchi در نظر بگیرند. بازیکنان در ابتدا باید موجوداتی خریداری کنند و از آنها برای مبارزه با سایر موجودات در بازی استفاده می کند. بازی هم PvE و هم PvP است. این بدان معناست که بازیکنان هر زمان که موجودات هوش مصنوعی و همچنین سایر بازیکنان را شکست دهند پول دریافت می کنند.
هر موجودی دارای ویژگی هایی است که منحصر به فرد یا نادر است. بازیکنان همچنین می توانند موجودات خود را گرفته و آنها را پرورش دهند.
اقتصاد درون بازی ممکن است پیچیده شود، اما دو توکن در حال استفاده هستند. اولین توکن AXS است که برای پرورش موجودات استفاده می شود. دومین توکن، معجون عشق صاف (SLP) است که برای تغذیه موجودات استفاده می شود.
NFT برای موسیقی:
NFT های موسیقی به داشتن موسیقی معتبر از یک هنرمند محدود نمی شود. این نوع NFT ها می توانند عملکردهای زیادی را انجام دهند. به عنوان مثال، NFT های موسیقی می توانند عضویت در یک کلوپ هواداران انحصاری ، یا حتی می توانند بلیط هایی را برای کنسرت های ویژه Livestream باشند.
مهمتر از آن، NFT های موسیقی به هنرمندان اجازه می دهند اشخاص ثالث مانند استودیوهای موسیقی و برنامه های پخش را حذف کنند. این ویژگی به طور مستقیم به هنرمندان قدرت می دهد و حق امتیاز از فروش آینده تضمین می شود.
حتی توییت ها هم NFT به حساب می آیند. جک دورسی، یکی از بنیانگذاران توییتر، اولین توییت خود را به عنوان NFT به قیمت بیش از 2.9 میلیون دلار فروخت.
نگاه به آینده: NFT ها و متاورس
دنیای جدیدی در حال ظهور است. تقریباً به همان روشی که شبکه اجتماعی (وب 2.0) اینترنت را برای همیشه تغییر داده است، پتانسیل NFTها برای انجام همین کار از طریق متاورس حتی از نظر مقیاس بزرگتر است.
متاورس، در واقع یک جهان آنلاین است. جوامع بر روی بلاک چین ساخته می شوند، املاک دیجیتالی فروخته می شوند، آواتارها به کار گرفته می شوند و غیره. دنیای دیجیتالی در کنار دنیای واقعی که مردم در حال حاضر در آن زندگی می کنند ساخته می شود.
در حال حاضر، کاربران می توانند از NFT های منحصر به فرد خود برای نمایش هویت خود در این دنیا استفاده کنند. کاربران به همان شیوه ای که در دنیای واقعی انجام می دهند با آن تعامل خواهند داشت.
کاربران نه تنها با تلفن یا رایانه شخصی خود به متاورس دسترسی خواهند داشت. گوشی ها نیز از ویژگی های واقعیت افزوده برخوردار خواهند بود. هدست های واقعیت مجازی در هر خانواده ای قرار می گیرند و منتظر اتصال هستند. و متاورس در کنار دنیای واقعی همزیستی خواهد کرد و در آینده اهمیت فزاینده ای پیدا خواهد کرد.
