عامل ریزش بورس چیست؟ | نوسان و ریسک جزو ذات بازار سرمایه بوده و در طول سالیان هم شاهد آن بوده ایم. اینکه بورس به رشد شگفت انگیزی می‌رسد و پس از یک دوره زمانی، قیمت سهام دوباره پایین می آید و به عبارتی شاهد ریزش سهام در بورس هستیم، موضوع جدیدی نیست. مساله اینجاست که بسیاری از تازه واردان بورس وقتی با اولین نزول قیمتی در سبد سهام خود رو به رو می شوند، این احساس ترس را دارند که سود به دست آورده و اصل پول خود را از دست می‌دهند و همین موضوع باعث می‌شود که همان انبوه تقاضا برای خرید سهام به تقاضا برای فروش تبدیل شود. اما آن چه در این بین اهمیت دارد این است که به صورت دقیق تری با مفاهیمی چون ریزش و اصلاح آشنا شویم، در این مقاله به بررسی مفهوم “ریزش بورس” خواهیم پرداخت.
ریزش بورس (stock market crash)
برای تعریف ریزش شاید بهتر باشد در ابتدا به بررسی اصلاح بپردازیم:
قیمت ها و روند سهام همواره به صورت صعودی حرکت نمی‌کنند و اکثرا حرکت آن ها به صورت پلکانی می باشد و در صورتی که قیمت سهام بیشتر از اندازه واقعی خود رشد کند و یا به قصد حفظ و برداشت سودآوی ناشی از افزایش قیمت سهام، سرمایه گذاران اقدام به فروش سهام خود می‌کنند اما ریزش و اصلاح سهم چه زمانی رخ می‌دهند اصلاح قیمت سهم در واقع حرکتی است که قسمتی از روند غالب بازار را خنثی میکند به این معنی که قیمت برخلاف موج اصلی حرکت می‌نماید. به طور کلی سهم به صورت پیوسته صعود یا نزول نمی کند و معمولاً صعود یا نزول آن بصورت پلکانی می‌باشد. وقتی که قیمت ها بیش از اندازه واقعی خود رشد کنند به واسطه همین امر سرمایه گذاران اقدام به فروش سهام خود می‌کنند اگر این رشد قیمتی بیش از حد باشد در ادامه باعث ایجاد فروش‌های سنگین تری می‌شود که این دوران را دوران اصلاح قیمت سهام می‌‌گویند. ریزش قیمت را می‌توان با مثال شاخص بهتر توضیح داد، در دوران اصلاح تمام شرکت‌های حاضر در بورس دچار افت قیمت نمی‌شوند اما در زمان ریزش شاخص با منفی شدن دسته جمعی سهام شرکت ها مواجه خواهیم بود. در این مدت با تشکیل صف‌های فروش به صورت سریع و در طولانی مدت، ارزش سهام شرکت ها به شدت و در کوتاه ترین زمان کاهش می‌یابد.
تعریف پذیرفته شده ای برای اصلاح قیمت یا correction price وجود ندارد، اما عموماً وقتی شاخص سهامی بیش از ۱۰ درصد سقوط میکند، اغلب گفته می‌شود که به محدوده اصلاح قیمت وارد شده است. این اصطلاح به این دلیل استفاده می شود که «اصلاح» روند بالا رفتن قیمت را متوقف کرده و قیمت ها را به روند طولانی مدت خود باز می‌گرداند. به‌عبارتی افراد، اصلاح سهم را در کاهش نسبی قیمت‌ها در یک روند صعودی می دانند. موردی که ممکن است تازه واردان بورس آن را با ریزش اشتباه بگیرند. سقوط یا ریزش بازار سهام به معنای کاهش چشم گیر و ناگهانی قیمت سهام در بخش‌های مهم و تأثیرگذار بازار سهام است که منجر به کاهش قابل توجهی در ارزش اوراق می شود. هراس (panic) به همان اندازه ی عوامل بنیادی اقتصاد بر سقوط بازار تأثیر می‌گذارد. سقوط‌های بازار اغلب ازحباب اقتصادی بازار سهام پیروی می‌نمایند. سقوط بازار سهام در واقع پدیده ای اجتماعی است که رخدادهای بیرونی اقتصادی با روانشناسی و رفتار جمعی، ترکیب شده اند و در یک چرخه متناوب شکل می‌گیرد که در آن فروش توسط برخی از شرکت کنندگان بازار، شرکت کنندگان بیشتری را وادار به فروش می کند و در واقع آن‌ها را نسبت به فروش تحریک میکند. به‌طور کلی سقوط بازار معمولاً در شرایط زیر رخ می‌دهند:
دوره ای طولانی مدت از افزایش قیمت سهام و خوش بینی بیش از حد اقتصادی، بازاری که در آن نسبت P/E بیشتر از میانگین بلندمدت می‌شود، و استفاده گسترده از حاشیه بدهی و اهرم توسط شرکت کنندگان بازار رخ می‌دهد نکته مهم برای سرمایه گذاران ان است که در فرآیند خرید و فروش در بورس باید عددی را به عنوان حد ضرر و عددی را هم به عنوان حد سود برای خودتان در نظر بگیرید و سعی کنید که این اعداد را مد نظر خود داشته باشید. در نظر داشته باشید که تعیین حد ضرر و حد سود به تحلیل تکنیکال و استراتژی و انتظار شما از روند سوددهی سهم بستگی خواهد داشت.
علت اصلی ریزش بورس چیست؟
هامونی در پاسخ به این سوال که آیا دولت مقصر اصلی ریزش شاخص بورس در بازار است یا خیر گفت: برای پاسخ به این سوال باید نکاتی را در نظر گرفت مبنی بر اینکه آیا دولت با قصد و نیت قبلی و با هدف دستکاری قیمت به دنبال روند صعودی بازار بوده است؟ آیا دولت به دنبال این بوده است تا بعد از افزایش غافلگیرکننده قیمت‌ها سهام خود را بفروشد و از این بازار خارج شود؟ آیا دولت چنین نگاه سفته‌بازانه‌ای را به بازار سهام داشته است؟
مدیرعامل شرکت فرابورس ایران اظهار داشت: دولت به هیچ عنوان به دنبال هیچ‌یک از این مسائلی که مطرح‌شده است نبود، یکی از مشکلاتی که بازار را به این روز انداخت و باعث اصلاح و کاهش شدید قیمت سهام شرکت‌ها شد، برنامه‌های بهینه ناسازگار بود که بازار را از مسیر صعودی خود بازگرداند.
وی اظهار داشت: در کشور برخی از دستگاه‌های اقتصادی که بر سود شرکت‌های بورسی تاثیرگذار هستند دارای یک ناسازگاری با یکدیگر هستند که باعث تغییر مسیر معاملات بورس در بازار شدند، در حالی که ممکن است برنامه آن‌ها در بین مجموعه خود هماهنگ و دارای تاثیر مثبت در عملکرد آن‌ها باشد.
مدیرعامل فرابورس ایران با تاکید بر اینکه نمی‌توان اعلام کرد که دولت با هدف و برنامه‌ریزی قبلی وارد این بازار شده است و این موضوع را به صورت تلویحی در بازار رد می‌کنم، گفت: دولت به هیچ عنوان در بازار هدف سفته بازانه‌ای را نداشته و ندارد، زیرا قرار نیست دولت برای دو روز در این بازار بماند، کسب درآمد کند و در انتها از این بازار خارج شود.
هامونی با بیان اینکه دولت امسال بخشی از کسری بودجه خود را از طریق اخذ مالیات و بخش دیگر را از اوراق در فرابورس تامین مالی کرده است، گفت: دولت با نگاه درستی اقدام به ورود در بازار سرمایه کرده است؛ چرا که تامین مالی از طریق اوراق راه‌حل بهینه و دقیق‌تری نسبت به تامین مالی از طریق انتشار پول است.
