بازار دو طرفه | یکی از معایبی که به بازار بورس ایران وارد میدانند این است که این بازار یک بازار یک طرفه است و تنها باید در صعود قیمتها از آن سودآوری داشت. این موضوع باعث شده است که تمام سهامداران تنها در یکطرف بازار حضور داشته باشند و از ریزش قیمتها بترسند. درحالیکه در یک بازار دوطرفه مانند بازار دو طرفه در فارکس وقتی شما میتوانید از سقوط قیمتها هم کسب درآمد و سودآوری داشته باشید چرا آن را انجام ندهید؟ پس تنها در یک سمت بازار قرار نمیگیرد و در زمان سقوط بازار هم سود خودتان را از بازار خارج میکنید.
اما از آن جایی که بازارهای ایران یک طرفه است و عملاً ما بازار دو طرفه در اقتصاد خود نداریم. شاید کمی برای ما عجیب باشد که چگونه ممکن است یک بازار در زمان سقوط هم سودآور باشد. به معنی بهتر کلمه دو طرفه بودن فارکس چیست؟ ما در این مقاله قصد داریم به این سؤال پاسخ دهیم و بگوییم که بازار دو طرفه در فارکس چه سودآوری خوبی میتواند برای ما داشته باشد. با ما همراه باشید.
بازار دوطرفه
بازار دو طرفه به بازاری گفته میشود که سهامداران آن زمانی که انتظار اصلاح یا افت قیمتی یک سهم را دارند میتوانند فروش استقراضی انجام دهند؛ یعنی بدون اینکه سهمی داشته باشند میتوانند آن را به فروش برسانند و متعهد شوند که در زمانی مشخص در آینده سهم آن شرکت را خریده و به قرارداد عمل کنند. به عنوان مثال: فرض کنید قیمت یک خودرو ۲۰۰ میلیون تومان است و شما پیشبینی میکنید قیمت این خودرو در آینده کاهش خواهد یافت و به ۶۰ میلیون تومان خواهد رسید. در شرایط عادی شما امکان کسب سود از این پیشبینی نخواهید داشت؛ اما در قالب فروش استقراضی و بازار دوطرفه میتوانید این خودرو را بدون اینکه ابتدا آن را بخرید طبق قراردادی آن به فروش برسانید و متعهد شوید که در آینده خودرو را تحویل دهید. حال اگر قیمت خودرو نزولی شود و به ۶۰ میلیون تومان برسد شما میتوانید با خرید خودرو در بازار به قیمت ۶۰ میلیون تومان و تحویل آن طبق قرارداد، مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان از خریدار دریافت کنید و ۷۰% بازدهی کسب کنید. علاوه بر کسب بازدهی مزایای دیگری نیز برای بازارهای دوطرفه میتوان برشمرد. در واقع در بازارها یا بورسهای جهانی، یک ابزار یا روش سرمایهگذاری تحت عنوان فروش استقراضی (Short Selling) وجود دارد که میتوان از نزول قیمت سهام سود کرد. حال این حالت را با بازار یک طرفه مقایسه کنید:
فرض کنید شما سهام شرکت فولاد را به قیمت ۲۰۰۸۰ تومان خریداری کرده باشید، حال اگر قیمت سهام افزایش پیدا کند شما هم به سود خواهید رسید و در صورت کاهش قیمت کمتر از مبلغ خریداری شده شما وارد زیان میشوید. پس در بازارهای یک طرفه شما باید سهام را ارزان بخرید و بعد گران بفروشید تا سود بدست آورید. اما در بازار دو طرفه هم می توان از افزایش قیمت در هنگام خرید یک سهام هم هنگام کاهش قیمت در زمان فروش سهام، سود کسب کنید. فعالان قدیمی بورس که دوران رکود بازار را چشیده اند، بیشتر می توانند به مزایای بازار دو طرفه واقف باشند.
بازار یک طرفه و معایب آن
بازار یک طرفه بازاریست که فعالان آن بازار تنها در زمان رشد قیمتها امکان کسب بازده از آن بازار دارند و در ریزش قیمتها در بهترین حالت ممکن میتوانند به موقع شناسایی سود کنند و متحمل زیان نشوند.
در بازارهای یک طرفه فعالان بازار با سختیها و مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم میکنند. از جمله:
۱- زمانبر شدن دوران رکود بورس
در بازار یک طرفه مانند بورس ایران به دلیل فضای تورمی، سهامداران علاقهای به فروش دارایی خود با زیان ندارند و حاضرند مدتها سهام را نگهداری کنند تا سرانجام با افزایش قیمت سهام از زیان خارج شوند. این مسئله باعث میشود تا از لحاظ نموداری شیب رشد قیمتها و اصلاح قیمتها متفاوت باشد و همین مسئله کارایی برخی ابزار تحلیل تکنیکال را در بورس ایران به صفر میرساند.
۲- گذری شدن بازار سرمایه
بسیاری از افراد عادی جامعه در امواج صعودی بورس وارد این بازار میشوند و در رشد بازار سود خوبی نصیبشان میشود. زمانی که بورس وارد فاز رکودی خود میشود این افراد که فرصتی برای کسب بازده از بورس در دوران رکود پیدا نمیکنند از بورس خارج شده و به سایر بازارها کوچ میکنند. حال اگر فرصتی در بازارنزولی برای کسب سود در بورس وجود داشته باشد احتمالاً مدت ماندگاری افراد در بورس و فعالیتشان دراین بازار از چند ماه به چندین سال خواهد رسید.
۳- ریسک نقدشوندگی
یکی دیگر از مصائب یک طرفه بودن بازار بورس بحث نقدشوندگی این بازار در دوران رکود است. سرمایهگذاران کلان و بزرگ در دوران رکود بورس به سختی میتوانند کل سهام خود را نقد کرده و تغییر رویکرد سرمایهگذاری بدهند؛ به همین دلیل، یکی از عوامل اصلی که پولهای درشت به سمت بورس وارد نمیشوند همین ترس از دوران رکود احتمالی است که قابلیت نقدشوندگی سرمایه زیر سوال میرود.
۴- حباب در دوران رونق
دوران رونق بورس همواره با بازدهیهای خوبی همراه بوده است. رشد نقدینگی در سطح جامعه و سرازیر شدن آن به سمت بازار بورس با توجه به عمق پایین این بازار منجر به رشدهای چند برابری درقیمت برخی سهام بازار میشود. بازار یک طرفه باعث میشود تا به تعادل رسیدن بازار به تاخیر افتاده و برخی سهام در بازاربورس دچار حبابهای سنگین شود. در چنین شرایطی تحلیل نقشی کمرنگتر به خود گرفته و سهام مختلف صرفاً بخاطر ورود نقدینگی رشد قیمتی را تجربه میکنند نه ارزش ذاتی. اما دغدغه بازار یک طرفه تنها به ایران نیست و ازدهههای گذشته کشورهای مختلف دنیا سعی در برطرف کردن این مسئله و حرکت به سمت بازارهای دوطرفه داشتهاند؛ بطوری که در حال حاضر ایران از جمله معدود کشورهاییست که بازار بورس آن یک طرفه است.
مزایای بازار دوطرفه
مزایای زیادی در قبال فراهم کردن بستر بازار دوطرفه نصیب بازار بورس و فعالان آن خواهد شد که در زیر به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
- امکان کسب بازدهی در ریزش بازارها
- پررنگ شدن نقش تحلیل در تصمیمات سرمایهگذاری
- جلوگیری از ایجاد حباب در بازار بورس و سهام شرکتهای مختلف
- کارا شدن ابزار تحلیل تکنیکال و استفاده از ابزارهای کمکی که در دنیا استفاده میشود.
- افزایش شدید نقدشوندگی در بورس
در حال حاضر، در بازار مشتقات شاهد بازار دوطرفه هستیم. بازار معاملات آتی بورس کالا و بازار اختیار سهام و کالا دو بازاری است که فرآیند دوطرفه سازی بازار کامل پیاده شده است اما به دلیل عمق کم این بازارها و عدم شناخت فعالان حوزه سرمایهگذاری، چندان مورد توجه قرار نگرفتهاند. البته با با اتخاذ تصمیمات دقیق تر، پیروی از قوانین و استانداردهای مربوطه و ایجاد بسترهای آموزشی و فرهنگسازی، بازار دو طرفه میتواند جایگاه خود را میان سهامداران پیدا کند.
بازار دو طرفه در فارکس چیست؟(توضیح عملی)
به عنوان آموزش معاملات دو طرفه بهتر است مثالی عملیتر از بازار دو طرفه در فارکس بزنیم. فرض کنید شما میدانید که در بازار دو طرفه در فارکس یا سایر بازارها سهمی مانند اپل قرار است از ۹۰ دلار به ۶۰ دلار برسد. از این رو با کارگزار خود تماس میگیرید و درخواست قرض ۱۰۰ سهم اپل میکنید.
این سهمها را شما نمیخرید بلکه آنها را قرض میگیرد. از این رو هزینهای برای آنها پرداخت نمیکنید. شما این ۱۰۰ سهم را در قیمت ۹۰ دلار میفروشد و حساب شما بهاندازه ۹ هزار دلار شارژ میشود؛ اما شما حق برداشت از این پول را نخواهید داشت. حال چند ماه گذشته است و قیمت اپل به ۶۰ دلار رسیده است. حال شما به خرید ۱۰۰ سهم اپل باید قرض خود را به کارگزاری پرداخت کنید. در این حالت شما ۶ هزار دلار هزینه میکنید در حالی که حساب آزاد شده شما ۹ هزار دلار خواهد بود. در این حالت شما از بازار دو طرفه در فارکس سود بردهاید.
این مثال عملی از بازار دو طرفه در فارکس به عنوان آموزش بازار دوطرفه بورس میتواند محسوب شود. در واقع شما در بازار دو طرفه در فارکس کار خاصی انجام نمیدهید. تعدادی سهامی را که میدانید سقوط قیمتی خواهد داشت را قرض میگیرد و آنها را در بازار میفروشید. هزینه فروش شما مادامی که سهم های بازار دو طرفه (همان سهم مذکور) را به حساب کارگزاری یا بروکر برنگردانید بلوکه خواهد ماند.
حال شما در زمان سقوط بازار هر وقت که احساس کردید بهترین زمان خرید میباشد به تعداد قرض خود سهام خریداری میکنید و با بازگشت آن به بروکر هزینه بلوکه شما آزاد میشود. در این نوع بازار دو طرفه در فارکس سود شما در سقوط بیشتر بازار است! البته باید تحلیل درستی از بازار وجود داشته باشد و البته آموزش بازار دوطرفه بورس میتواند شما را برای این نوع معاملات در بازار دو طرفه در فارکس آماده کند.
انتهای سخن از بازار دو طرفه در فارکس
به طور کلی میتوان گفت که بازار دو طرفه در فارکس از خاصترین و جذابترین بازارهایی است که هر انسان و سرمایهگذاری دوست دارد در آن حضور داشته باشد. در واقع در این بازار دو طرفه در فارکس هرچه قدر که تحلیل شما بیشتر و بهتر باشد سودآوری شما نیز بیشتر است. سهم های بازار دو طرفه اصولاً نقد شوندگی بسیار بالاتری دارند.
ازاینروست که بازار دو طرفه در فارکس کمتر دچار رکود و یا حباب میشود. اگر یادتان باشد بازار بورس ایران چند وقتی را درگیر حباب و چند وقتی را درگیر رکود بود، به خاطر اینکه مانند بازار دو طرفه در فارکس نیست و نمیتواند سهامداران را راضی به خرید سهمهایی کند که در حال سقوط هستند.
