ارز دیجیتال مونرو | برخی از رمزارزهایی که در سالهای اخیر عرضه شده و شروع به کار کردهاند به دنبال افزایش حریم خصوصی و ناشناس ماندن هویت افراد در تراکنشها بودهاند، و البته موفقیت هر کدام درجات مختلفی داشته است.
برخی از این رمزارزها به عموم اجازه مشاهده تمام تراکنشها را میدهند، درحالیکه برخی دیگر حفظ حریم خصوصی را بدل به امری اختیاری کردهاند.
البته شبکههایی نیز حفظ حریم خصوصی را کاملا ضمنی نگاه میدارند. در این بین، رمزارز مونرو به خاطر ویژگی حفظ حریم خصوصی شهرت و پذیرش فوق العادهای در بین اعضای جامعه رمزارزها کسب کرده است.
کاربرد ارزهای دیجیتال
این نوع ارزها ممکن است برای خرید کالاها و خدمات فیزیکی مورد استفاده قرار گیرند، اما استفاده از آن ممکن است محدود به انجمنهای خاص باشد، برای مثال شاید بتوان در یک بازی آنلاین با آن کسب درآمد کرد. یک نوع ارز دیجیتال اغلب با استفاده از استراتژیها و تکنیکهای آربیتراژ (سود حاصل از تفاوت قیمت که عموماً بدون ریسک است) با ارز دیجیتال دیگر معامله میشود.
هر وسیله پرداختی که صرفاً به صورت الکترونیکی وجود داشته باشد پول دیجیتال است. پول دیجیتال با استفاده از فناوریهایی مانند تلفنهای هوشمند، کارت های اعتباری و صرافیهای رمزنگاری آنلاین مبادله میشود. در برخی موارد، می توان آن را به پول نقد فیزیکی مبدل کرد، به عنوان مثال با برداشت پول نقد از دستگاه خودپرداز.
ارز دیجیتال (ارز رمزی، کریپتو کارنسی یا به اختصار کریپتو) یک دارایی دیجیتال است که برای کار به عنوان وسیلهای برای مبادله طراحی شده است که در آن سوابق مالکیت دارایی شخصی در دفترچهای موجود در نوعی پایگاه داده کامپیوتری با استفاده از یک رمزنگاری قوی ذخیره میشود.
ذخیرهی ارزهای دیجیتال در پایگاههای کامپیوتری به منظور داشتن کنترل، به دست آوردن دارایی بیشتر و نیز تأیید انتقال مالکیت این داراییها انجام میشود. این نوع از دارایی به صورت فیزیکی (مانند پول کاغذی) وجود ندارد و به طور معمول توسط یک مرجع مرکزی صادر نمیشود. ارزهای دیجیتال برخلاف سیستمهای بانکی از کنترل غیرمتمرکز برخودارند.
تاریخچه پیدایش مونرو
در جولای ۲۰۱۲، برای اولین بار ارز دیجیتال بایت کوین (Bytecoin) از پروتکل کریپتونوت (CryptoNote) استفاده کرد. کریپتونوت پروتکل لایه کاربردی است که بسیاری از ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز بر بستر آن شکل گرفتهاند.
مونرو در واقع فورکی از بایت کوین است که پس از شایعات درباره کوینهای از پیش استخراج شده (Pre-Mined) بایت کوین شکل گرفت. زنجیره جدا شده در ابتدا بیتمونرو (Bitmonero) نام داشت و سپس به مونرو تغییر نام داد. مونرو در زبان اسپرانتو به معنی سکه (coin) است. در این بلاک چین جدید هر ۲ دقیقه یک بلاک استخراج و به زنجیره اضافه میشد.
مونرو یک پروژه منبعباز است و توسط یک تیم ۷ نفره اداره میشود. از آنجا که این پروژه بر محوریت ناشناس ماندن توسعه یافته، ۵ نفر از افراد تیم ناشناس بوده و ۲ نفر دیگر هویت خود را مشخص کردهاند. این افراد دیوید لاتاپی و ریکاردو اسپاگنی (معروف به Fluffypony) هستند.
علاوه بر این تیم ۷ نفره، بیش از ۳۰ توسعه دهنده و ۴۲۰ مشارکتکننده دیگر در طول قسمتهای مختلفی از پروژه حضور داشتهاند.
مونرو (Monero) چیست؟
مونرو (XMR) که در سال ۲۰۱۴ شروع به کار کرد یک رمزارز متنباز (open source) با تمرکز بر حفظ حریم خصوصی است که با استفاده از مفهوم بلاکچین ساخته شده و کار میکند. بلاکچین، که اساس تکنولوژی ارزهای دیجیتال است، یک دفترکل عمومی است که تمام تراکنشهای انجام شده روی شبکه را نشان میدهد.
بلاکچین مونرو عامدانه به شکلی طرح ریزی شده تا این شفافیت را نداشته باشد.
مونرو اطلاعات مرتبط با تراکنشها، مانند هویت فرستندهها و گیرندهها و همچنین مقدار منتقل شده در هر تراکنش، را با مخفی کردن آدرس استفاده شده توسط شرکت کنندهها ناشناس میکند.
علاوه بر حفظ حریم شخصی، فرآیند استخراج (mining) مونرو نیز براساس مفهوم تساویگری انجام میشود، این مفهوم تمام افراد جامعه را مساوی و شایسته دریافت فرصتهای برابر میداند.
به هنگام راهاندازی مونرو، سازندگان آن هیچ سهمی برای خود نگه نداشتند و تمام آن را روی توزیع و پشتیبانی از جامعه مونرو برای توسعه بیشتر این ارز مجازی سرمایهگذاری کردند.
مونرو از یک فرآیند استخراج پشتیبانی میکند که در آن افراد با پیوستن به استخرهای استخراج (mining pool) و شروع فرایند استخراج، پاداش داده میشود.
البته افراد میتوانند به شکل انفرادی نیز مونرو استخراج کنند.
استخراج مونرو را میتوان با استفاده از یک کامپیوتر استاندارد انجام داد و نیازی نیست فرد از سخت افزار خاصی مانند (application-specific integrated circuit) یا همان ایسیک (ASIC) استفاده کند.
مونرو روی تمام پلتفرمهای سیستم عامل از جمله ویندوز، macOS، لینوکس، اندروید، و FreeBSD اجرا میشود.
هدف ساخت مونرو
به طور کلی، هدف کلی ساخت و رمزنگاری دقیق و امن این ارز این بود که اجازه پرداخت سریع، ارزان و بدون ترس از سانسور را بدهد.
حوزه دیگری که مونرو سعی در بهبود داشت، از نظر مقیاسپذیری آن است. به زبان ساده، مقیاس پذیری فقط به معنای رشد خوب شبکه در رابطه با تقاضا است.
بر اساس تعریف ارزهای رمزپایه مبتنی بر بلاک چین اندازه محدودی دارند. برای مثال، بیت کوین محدودیتی در اندازه بلوک ۱ مگابایتی داشته است. این بدان معنی است که فقط ۱ مگابایت داده میتواند در هر بلوکی که هر ۱۰ دقیقه در شبکه بیت کوین استخراج میشود، قرار گیرد.
متأسفانه، وقتی بسیاری از کاربران تلاش میکنند تا همزمان با استفاده از بیت کوین تراکنش انجام دهند، بلاک چین با دادههای حاصل از این تراکنشها پر میشود. آن دسته از تراکنشهایی که نمیتوانند در یک بلوک قرار بگیرند باید منتظر بمانند تا یک استخراجگر آنها را وارد کند.
از آنجایی که ماینرها ترجیح میدهند تراکنشهایی را با بیشترین هزینههای پیوست شده در نظر بگیرند، اگر شبکه بسیار شلوغ باشد، مردم را تشویق میکنند تا هزینهها را افزایش دهند تا این افزایش در هزینهها تراکنشها و معاملات با این ارزها را نیز شامل شود.
این همان اتفاقی است که در بهار ۲۰۱۷ در مورد بلاک چین بیت کوین رخ داد. برخی از معاملات فقط برای تأیید اعتبار نیاز به کارمزد بیشتر از ۳۰ دلار داشتند!
اما مونرو متفاوت است. هیچ محدودیتی در اندازه بلوک از پیش تعیین شده وجود ندارد. در حالی که این امکان برای دادههای تراکنش بیشتر در هر بلوک وجود دارد، یک نقطه ضعف وجود دارد؛ آن هم این که اسپمها میتوانند زنجیره بلوک معاملات را پر کنند که این میتواند بلوکهای بزرگی ایجاد کند.
با این حال، توسعهدهندگان Monero سیستم جریمه و پاداش در بلوکها را ارائه دادند. اندازهی متوسط، ۱۰۰ بلوک آخر در نظر گرفته شده است. اگر بلوک جدیدی که ماینرها روی آن کار میکنند از حد متوسط ۱۰۰ بلوک قبلی بیشتر باشد، پاداش بلوک کاهش مییابد.
البته این مسئله موجب نا امیدی کاربران نمیشود، زیرا اگر دیگر برای آنها سودآور نباشد، بلوکهایی را که بر آنها جریمهای اعمال شدهاند را استخراج نمیکنند.
پاداش داده شده به هر بلوک هرگز به زیر ۰٫۳ XMR (مونرو) نمیرسد، که این وضعیت Monero را به یک ارز ضد تورم تبدیل میکند: تورم در سال ۲۰۲۲ تقریباً ۱٪ خواهد بود و برای همیشه کاهش مییابد، اما تورم اسمی ۰٫۳ XMR در دقیقه خواهد بود. این بدان معنی است که همیشه انگیزهای برای ماینرها برای استخراج مونرو و در نتیجه حفظ امنیت بلاک چین، با یا بدون کارمزد تراکنش وجود دارد.
مونرو چگونه کار میکند؟
مونرو بر اساس یک پروتکل رمزنگاری لایه کاربردی ساخته شده که با استفاده از امضاهای حلقوی (Ring Signatures) بر روی محرمانگی تمرکز کرده است.
مفهوم امضاهای حلقوی اولین بار در سال ۲۰۰۱ و در کنفرانس رمزنگاری کوئینزلند استرالیا ارائه شد. ران ریوست (Ron Rivest)، آدی شمیر (Adi Shamir) و یائل تامان (Yael Tauman) این روش جدید رمزنگاری را معرفی کردند. در واقع امضاهای حلقوی پایه و اساس سازوکار تراکنشهای مونرو پس از مخابره از سوی کیف پولها است.
استفاده اصلی از مونرو به خاطر آدرسهای مخفی و پیگیر گریز بودن تراکنشها است. این ویژگی از دیده شدن عمومی فرستنده و گیرنده جلوگیری میکند یا به طور انتخابی با استفاده از سیستم کلید عمومی/کلید خصوصی تعبیه شده جداگانه به آنها این قابلیت را میدهد که چه کسانی قادر به مشاهده فرستنده و گیرنده باشند.
سایز بلاکهای مونرو (Block size) متغیر است و این موجب انعطاف پذیری در مدیریت دادهها و مقیاسپذیری مونرو شده است. دلیل این نیز بیشتر به خاطر ساختار پروتکل مونرو است؛ چرا که برای محرمانگی، نیازمند دادهها و رمزنگاریهای بیشتری پیرامون هر تراکنش است.
مونرو برای محافظت از فرستنده و گیرنده در برابر استراق سمع، از تراکنشهای محرمانه حلقوی ( ring confidential transactions) و همچنین آدرسهای مخفی (stealth addresses) استفاده میکند.
تراکنشهای محرمانه حلقوی (Ring CT)
دیدیم که چگونه میتوان هویت فرستنده و گیرنده را مخفی نگه داشت. اما آیا روشی وجود دارد که مبلغ تراکنش را هم مخفی کرد؟
قبل از پیادهسازی Ring CT در سال ۲۰۱۷، تراکنشها در شبکه مونرو به طریق زیر انجام میشد:
اگر آلیس میخواست ۱۲.۵ مونرو به باب بفرستد، باید تراکنش را به چند قسمت مختلف تقسیم میکرد و آن را مثلاً در سه تراکنش با مقادیر ۱۰، ۲ و ۰.۵ مونرو انجام میداد. هر تراکنش امضای حلقوی خودش را استفاده میکرد و جداگانه به بلاک چین اضافه میشد.
با اینکه هویت فرستنده مجهول باقی میماند اما مقادیر تراکنش برای همه قابل مشاهده بود. برای حل این مسئله Ring CT پیادهسازی شد که بر اساس تحقیقات گرگوری مکسول (Gregory Maxwell) به دست آمده بود. با این ترفند دیگر نیاز نبود که اینپوت تراکنشها به قسمتهای کوچکتری بشکنند تا مقدار تراکنش نیز از نظر عموم غیرقابل مشاهده شود.
البته مونرو ابزارهای ناشناس ماندن را در این روشها خلاصه نکرده است و برای به حداکثر رساندن محرمانگی هنگام مخابره تراکنشها به شبکه از مسیریابی I۲P که KOVRI نام دارد، استفاده میکند.
چگونه مونرو بخریم؟
خرید مستقیم مونرو با ریال از طریق سایتهای داخلی انجام میشود. اما با این حال بیشتر سایتهای داخلی در حال حاضر فقط بیت کوین یا اتریوم میفروشند. تعداد کمی از این سایتها هستند که مونرو را به سبد فروششان اضافه کردهاند. در صورت موجود بودن مونرو در این سایتها شما حتما باید از معتبر بودن سایت داخلی اطمینان حاصل کنید.
اما متداول ترین روش خرید مونرو، مخصوصا برای کاربران ایرانی، خرید بیت کوین یا اتریوم از سایتهای ایرانی یا سایت معتبر لوکال بیتکوینز و سپس تبدیل بیت کوین یا اتریوم خریداری شده در یک صرافی معتبر به مونرو است.
لیست صرافیهایی که مونرو دارند را میتوان از سایت کوینمارکتکپ مشاهده کرد. باید توجه داشته باشید که به دلیل مسائل تحریم، پیش از انتخاب یک صرافی از مشکل نداشتن آن با کاربران ایرانی اطمینان حاصل کنید.
مزایای مونرو
- یکی از خصوصیترین ارزهای رمزپایه.
- انجام معاملات برای ارتباط با شخص غیرممکن است.
- ردیابی تراکنشها غیرممکن است.
- بلاکچین محدودیتی ندارد. مقیاسپذیری پویای آن بدان معنی است که هزینهها حتی در صورت استفاده زیاد نیز نباید گزاف باشد.
- میتوانید انتخاب کنید چه کسی میتواند معاملات شما را ببیند. به عنوان مثال، اگر میخواهید مالکیت خود را برای مقدار مشخصی از Monero برای اهداف مالیاتی ثابت کنید، میتوانید کلید مشاهده خصوصی خود را با سازمان مالیاتی کشور خود به اشتراک بگذارید. احتمال ممنوعیت از طرف سایر تنظمیکنندگان را کاهش میدهد.
- تیم بزرگی از توسعهدهندگان متعهد روی پروژه کار میکنند.
معایب مونرو
علیرغم مقاومت در برابر ASIC، هنوز درجه زیادی از تمرکز استخراجکنندگان بر روی مونرو وجود دارد.
- کیف پولهای زیادی برای مونرو ساخته نشده است. پشتیبانی از مونرو را در هیچ کیف پول سختافزاری پیدا نخواهید کرد.
- ذخیره مونرو به روشی که به طور کامل ایمن باشد بسیار سختتر از اکثر ارزهای رمزپایه دیگر است. ممکن است به همین دلیل باشد که توسط جامعه گستردهتری از کاربران پذیرفته نشده است.
- مونرو مبتنی بر بیت کوین نیست؛ در نتیجه توسعه برنامههایی که با زنجیره بلوکی آن تعامل دارند دشوارتر است.
جایگاه مونرو در آینده
در دنیایی که به نظر میرسد دیگر هیچ چیز خصوصیات واقعی را ارائه نمیدهد، مطمئناً خواستار ارزهایی با محوریت حریم خصوصی مانند مونرو خواهیم بود. من هم مثالی قانونی ذکر کردم که پول خصوصی قبلاً چیز خوبی بود و هم نمونهای غیرقانونی اما قابل دفاع از نظر اخلاقی (گرچه هرگز نباید قانون را زیر پا بگذارید!).
مونرو این قابلیت را دارد که به افراد اجازه دهد در سراسر کره خاکی بدون نیاز به اجازه هیچ مرجعی و با سرعت زیاد معامله کنند.
همانطور که گفته شد، کلاهبرداران نیز از ویژگیهای حفظ حریم خصوصی مونرو قدردانی میکنند! بازارهای Dark Web توسط هر کسی قابل دسترسی است و مجموعهای واقعاً تکاندهنده از مواد مخدر، اسلحه و سایر موارد جنایی را به فروش میرساند. مونرو به سرعت در این وب سایتهای غیرقانونی جایی به عنوان ارز انتخابی پیدا کرده است.
نه تنها این بلکه مونرو توسط دولتهایی مانند کره شمالی برای دور زدن تحریمهای بینالمللی مورد استفاده قرار گرفته است. به دلیل موارد ذکر شده، این احتمال وجود دارد که مونرو مورد حمله دولتهایی قرار بگیرد که کمتر به فکر یک روش کاملاً خصوصی برای پرداخت هزینههای حاصل از اتفاقات ناخوشایند هستند. اما اینکه چقدر سرکوب کردن مونرو موفقیتآمیز باشد، یک آزمایش جالب از ویژگیهای ضدشکنندگی ارزهای رمزپایه است.