.با پدید آمدن بازاریابی شبکه‌ای در عرصه تجارت، کلاهبرداران نیز بیکار ننشستند و این گونه بود که شکل کلاهبردارانه بازاریابی شبکه‌ای در جهان شکل گرفت. شرکت های هرمی اتفاق جدیدی در کشور بوده که روشهای مختلفی را برای جذب افراد و در نهایت کلاهبرداری از آنان دارند. در ادامه به شرکت های هرمی، معضل بزرگ جوامع میپردازیم.
شرکت های هرمی چگونه کار میکنند؟
در یک تعریف کلی دسیسه هرمی به شکل کلاهبردارانه بازاریابی شبکه‌ای اطلاق می‌شود. در این شیوه شخص یا گروه کلاهبردار با راه‌اندازی یک طرح به ظاهر بازاریابی، پول هنگفتی را به واسطه ضرر رساندن به عده زیادی از اعضا به جیب می‌زنند. نحوه کار شرکت های هرمی به این صورت است که اعضای آن در لایههای پایین زیاد می‌شود. به همین جهت ساختار آن مانند یک هرم است. ساده ترین نوع این شبکهها دودویی می‌باشد. در این ساختار فعالیت شرکت های هرمی به گونهای است که تعداد اعضای پایین حرم به حدی افزایش می‌یابد تا یافتن عضو مشتاق جدید بسیار کم می‌شود و در بعضی از موارد ناممکن می‌گردد.
مدل کسب و کار اعضای این نوع هرمها بسیار ناپایدار است به صورتی که افرد با پرداخت مبلغی به عضویت هرم درآمده و هر یک از آنها با به عضویت درآوردن افراد بعدی به رشد مجموعه کمک میکنند و چند برابر مبلغ پرداختی را کسب میکنند.
در این حالت جذب عضو مشتاق جدید بسیار دشوار خواهد بود. تا جایی که ۹۰ درصد افراد پایین هرم اصولا پولشان را از دست میدهند و فقط درصد کمی سود کرده و به به پول میرسند. و نکته قابل توجه این است که با تمام این اوصاف، قوانین شرکت های هرمی نیز رعایت شده است. هر مدل بیزینسی که بتواند ایجاد امید برای کسب درآمد بالا با هزینه اندک را از خود نشان دهد، بدون شک توجه افراد بسیاری را به خود جلب می‌کند. توجه به تفاوتهای شرکتهای فروش چند سطحی قانونی با شرکت های کلاهبردار هرمی، با وجود ساختار و استاندارهای مشخص، مسئله آنچنان دشواری نیست.
ویژگیهای شرکت های هرمی و کلاهبرداری هرمی
ویژگی‌هایی که درباره شرکت های هرمی در ادامه شرح میدهیم، عناصر بالقوهای هستند که برای تشخیص طرح های هرمی باید توسط سازمانهای نظارتی مربوطه مورد توجه قرار گیرند:
- خرید از روی اجبار محصولات شرکت
- طرحی که در آن افراد توزیع کننده را به شرکت کردن معنادار پس از آن که توزیع کننده شوند، الزام نمیکند.
- لزوم سرمایه گذاری حداکثری در شرکت
- طرحی که محصولات شرکت همه یا به تعداد زیاد تنها مورد مصرف توزیع کنندگان واقع می‌گردد.
- مدل کسب و کاری که درنهایت نتیجه آن بزرگ شدن شبکه توزیع کننده می‌باشد.
- خرید از روی اجبار خدمات جانبی با محصولات فرعی شرکت
- طرحهایی که عمدتاً بر پایه شانس است مانند طرحهای بخت آزمایی، تا مبتنی به تلاش و پشتکار برای فروش.
- طرحی که توزیعکنندگان در صورت عدم ادامه فعالیت با لیست بلند بالایی از محصولاتی که به فروش نرفت، مواجه میشوند.
- کالاهایی که با قیمت گران به فروش میرسند.
- طرحی که در آن دستمزدها فقط به توزیعکنندگان برای قرارگیری در لولهای بالا پرداخت می‌گردد.
- طرحی که در آن توزیع کنندگان محصولات را از روی نیاز واقعی خرید نمی‌کنند، بلکه آن را برای پیشرفت در پلن خریداری میکنند.
- درآمدهای براساس جذب یا درآمدهای غیر منطقی مبتنی بر معرفیها
- طرح هایی که در صورت نخریدن اعضا با شکست مواجه میگردند.
- کالاهایی که هیچگونه بازاری در دنیا ندارند.
- مدل کسب و کاری که تاکیدی بر خرده فروشی به مشتریان نهایی که عضو شرکت نمی شوند، ندارد.
- مدل بیزینسی که در آن پرداخت پورسانتها بر اساس خرده فروشیهای حقیقی نیست.
- طرح هایی که در آنها تاکید بیشتر برعضوگیری است تا بر خرده فروشی محصول.
تفاوت طرح بازاریابی شبکه‌ای سالم با کلاهبرداری هرمی
یکی از مهمترین فاکتورهایی که باعث تفکیک دو طرح بازاریابی سالم و ناسالم می‌گردد، نحوه عملکرد خود اعضا شرکت می‌باشد. این مسئله ناسالم سازی حتی امکان دارد در شبکهی سالم بازاریابی نیز اتفاق بیفتد و مدل کسب و کار را به یک کلاهبرداری هرمی تبدیل نماید که تنها دلیل آن خود اعضای شبکه هستند.
پیش از هر چیز خوب است هدف از بازاریابی شبکه‌ای سالم را یادآور شویم که همان عمل خورده فروشی به صورت مستقیم و رساندن کالا مدنظر به دست مشتری با حذف واسطهها و دلالها می‌باشد. در این بین پاداشی نیز به عنوان دستمزد به بازاریابان که در واقع همان مشتریان شبکه هستند، به عنوان پورسانت پرداخت می‌گردد.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که هرگونه عملی که منجر به ایجاد انحراف توسط اعضا در این رابطه گردد، آن را به شبکه ناسالم تبدیل می‌کند. اگر اعضا شرکت مشتریان را فقط به خاطر درآمد در شبکه بازاریابی عضو کنند، کالای نهایی به حاشیه رانده شده و کلاهبرداری هرمی شکل میگیرد. این کار با بهانههایی به صورت کسب درآمد بیشتر و یا ایجاد استراتژی خاص برای حجم خرید مشتری مانند مجبور کردن به خرید میزان حداقلی از کالاها صورت میپذیرد تا اعضای بالاتر سود بیشتری دریافت کنند. به این شکل شبکه سالم به یک دسیسهی هرمی تبدیل می‌شود.
برای مطالعه بیشتر: مقایسه طرح های هرمی و بازاریابی چند سطحی
ممنوع بودن جذب سرمایه گذاری افراد دیگر
طی سال ۱۹۷۹ در یک تصمیم حقوقی کلاسیک، هرگونه طرح یا مدل بیزینسی که افراد برای درآمد و سود نیاز به جذب افراد دیگر برای سرمایه گذاری دارند، غیر قانونی و ممنوع اعلام شد. تنها در صورتی سازمانهای فروش مستقیم دارای شبکه‌ای سالم هستند که یک سازمان خورده فروشی منصفانه باشند. در نتیجه باعث رسیدن کالای خوب درخواستی به مصرف کننده نهایی میشوند. مدلهای کسب و کاری که مانند شرکت های هرمی باعث تشکیل انبار و پرداخت چند برابری در مقابل جذب افراد دیگر میشوند، به کل ممنوع شدند.
افراد شیاد برای صید مردم ناآگاه می‌گویند: این ساختار اقتصادی، نتیجه عصر اینترنت بوده و مانند بسیاری از بیزینس‌های جدید سودآور است! اما باید توجه کنید که شرکت های هرمی مخل تجارت جهانی و بازاریابی سالم هستند. لذا کشورهای مختلف، از گذشته قوانین و ابزارهای مختلفی برای مقابله با آنها به کار گرفتهاند. اثرات مخرب این جور از شرکت‌ها تا بدانجاست که مشکلات فراوان اقتصادی و حتی سیاسی، فرهنگی و امنیتی برای کشورهای مختلف دنیا ایجاد کرده‌اند.
برای ورود به بازاریابی شبکه ای سرمایه مشخصی لازمه؟