بهترین روش های سرمایه گذاری | بهترین روش سرمایه گذاری در ایران بستگی به شرایط عمومی کشور، سیاست‌های پولی دولت، شرایط بازارهای ارز، طلا، بورس و مسکن دارد. جمع‌بندی تمام اطلاعات موجود در این موضوعات میتواند پاسخ سوال “بهترین روش سرمایه گذاری در ایران” را به ما بدهد.
شرایطی مانند آنچه در ابتدای سال ۹۷ رخ داد (افزایش افسارگسیخته قیمت دلار) تحلیل سرمایه گذاری و بازارهای سرمایه را مشکل می‌کند. بازار مسکن، بورس یا ارز و طلا تفاوتی ندارد، همه ما در نهایت به دنبال بهترین سرمایه‌گذاری در ایران می‌گردیم، یعنی بالاترین سود، کمترین ریسک و بیشترین نقدشوندگی ممکن.
در اینجا قصد نداریم موارد اخلاقی سرمایه گذاری و تاثیرات اجتماعی و اقتصادی آن بر کشور را تحلیل کنیم. قصد ما بررسی بازارهای سرمایه‌ای کشور طی ۲۰ سال گذشته و پاسخ به سوال “بهترین سرمایه گذاری در ایران” است. سرمایه گذاری که بیشترین سود ممکن را به ما برساند.
سرمایه گذار کیست؟
برای دلار و سکه، مبنای محاسبه قیمت در بازار آزاد است.
برای زمین از شاخص قیمت زمین تهران استفاده می‌کنیم. مبنای محاسبه، آماری است که بانک مرکزی منتشر می‌کند. نرخ اجاره سالانه آپارتمان را برابر ۷ درصد بهای ملک در نظر می‌گیریم.
برای محاسبه بازده بورس از شاخص کل استفاده می‌کنیم. از آنجایی که در سال ۱۳۷۷ صندوق ETF با درآمد ثابت وجود نداشت، یک صندوق فرضی با درآمد ثابت ۲۰% را با شاخص کل مقایسه می‌کنیم.
با توجه به نکات بالا در مقایسه بازارهای سرمایه طی ۲۰ سال گذشته به نتایج قابل توجهی خواهیم رسید.
روش های سرمایه گذاری
انواع روش های سرمایه گذاری به طور کلی عبارت است از تبدیل وجوه مالی به یک یا چند نوع دارایی که برای مدتی در زمان آتی نگهداری خواهد شد. سرمایه گذاری مستلزم مدیریت “ثروت” سرمایه گذاران است. این ثروت شامل مجموع درآمد فعلی و ارزش فعلی درآمدهای آتی است. سرمایه گذاری درواقع چشم پوشی از مصرف امروز به امید کسب بازدهی در زمان آینده است.
وارن بافت سرمایه‌گذاری را این‌گونه تعریف می‌کند:
«فرایند برنامه‌ریزی برای پول تا در آینده پول بیشتری نصیب شما شود»
فرصتهای سرمایه گذاری زیادی در چهارچوب اقتصاد داخلی وجود دارد که در این مقاله، طی یک دسته بندی کلی، به بررسی انواع فرصتها و روش های سرمایه گذاری و ویژگیهای هر بازار خواهیم پرداخت. فرصتهای بررسی شده در این مقاله به شرح زیراند:
- بازار پول
- بازار سرمایه
- بازار مسکن
- بازار سکه
- بازار طلا
- بازار ارز
- سرمایه گذاری خطرپذیر (کسب و کارهای نوپا یا استارتاپها)
انواع روش های سرمایه گذاری در راستای کسب “بازدهی” انجام میشود، ریسک نیز بخش جدایی ناپذیر بازدهی است، بدین معنا که کسب بازدهیهای بالاتر به واسطه پذیرش ریسکهای بیشتر اتفاق میافتد و این موضوع مهمترین فاکتور تفاوت بین فرصتهای سرمایه گذاری است، گرچه فاکتورهای مهم دیگری نیز همچون افق سرمایه گذاری، حجم سرمایه گذاری، میزان نقد شوندگی (به معنی سهولت در تبدیل به نقد شدن) و… از سایر عوامل موثر در سرمایه گذاری هستند.
در ادامه، در هر بخش سعی شده است تا مهمترین عوامل موثر جهت تصمیم گیری در ورود به هر بازار (فرصت سرمایه گذاری) مورد بررسی قرار گیرد. سرمایه‌گذاری، به لحاظ افق زمانی به دو دسته سرمایه گذاری‌های بلندمدت و کوتاه مدت قابل تقسیم است. همچنین در رویکردی دیگر، می‌توان سرمایه گذاری را به دو گروه عمده تقسیم کرد:
- مالکیتی سرمایه‌گذاری‌هایی همچون سهام و املاک در این دسته جای می‌گیرند.
- اعتباردهی اوراق خزانه و سپرده بانکی در این دسته جای می‌گیرند.
در اقتصادهایی همچون اقتصاد ایران که از یکسو با نوسانات زیادی در متغیرهای کلان اقتصادی همچون نرخ بهره و نرخ تورم رو به رو هستیم و از سویی دیگر رشد شاخص قیمتها، رقم بالایی است، موضوع سرمایه گذاری اهمیت دوچندان مییابد. با توجه به تورم موجود در اقتصاد ایران و کاهش ارزش پول ملی، پیدا کردن راه کاری مناسب برای حفظ ارزش پول در مقابل تورم بسیار مهم است. لازم به ذکر است، برای تصمیم گیری درباره سرمایه گذاری بایستی فاکتورهای زیر را مد نظر قرار دهید:
- میزان پول در دسترس و تناسب آن با کمترین حجم سرمایه‌گذاری در بازار هدف
- نقدشوندگی مورد نیاز
- بازدهی مورد انتظار
- درجه ریسک گریزی
- افق سرمایه‌گذاری
انواع روش های سرمایه گذاری در بانک
یکی از روش های سرمایه گذاری که در ایران مورد توجه افراد قرار می گیرد، سرمایه گذاری در بانک است. در این روش افراد پول خود را به صورت سپرده بانکی در نزد بانک قرار داده و مبلغی را به عنوان سود از بانک دریافت می کنند. اما به صورت کلی دو روش سرمایه گذاری در بانک وجود دارد: کوتاه مدت و بلند مدت.
سرمایه گذاری کوتاه مدت:
سرمایه گذاری کوتاه مدت به سپرده ای گفته می شود که به صورت نامحدود قابل واریز و برداشت باشد. در واقع این حساب قابل افزایش و یا کاهش می باشد. در این نوع سپرده سرمایه گذاری، از جمله منابع ارزان قیمت محسوب می شود. سپرده کوتاه مدت در هر زمانی قابل برداشت است. با درخواست مشتری، سود سپرده گذاری کوتاه مدت، به صورت ماهانه از طرف بانک واریز می شود.
سرمایه گذاری بلند مدت:
سرمایه گذاری بلند مدت به سپرده ای گفته میشود که افراد پول خود را برای سرمایه گذاری و دریافت سود به مدت زمان معینی مثلا ۲، ،۳ ۴، و یا ۵ سال نزد بانک می سپارند و سود مشخصی دریافت می کنند.
ویژگی های سرمایه گذاری بلند مدت
از جمله ویژگی های سرمایه گذاری بلند مدت این است که فرد سرمایه خود را به مدت طولانی در بانک سپرده گذاری می‌کنند و از این بابت می‌توانند در فعالیت های بلند مدت شرکت کند. برداشت به صورت نامحدود نبوده و فرد نمی تواند هر زمان که بخواهد سپرده خود را از بانک بگیرد. در سپرده بلند مدت فرد نمی تواند وجه خود را از بانک به بانک دیگر منتقل کند.
سرمایه گذاری بلند مدت هر چقدر زمان طولانی ترین سپرده خود را در بانک قرار دهید میزان سودآوری آن نیز بیشتر است.
روش های سرمایه‌گذاری در بازار مسکن
سرمایه‌گذاری در مسکن از گذشته تاکنون از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و اغلب افراد آن را بهترین روش سرمایه گذاری در کشور می‌دانند.
روش های سرمایه‌گذاری در مسکن را می توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد یکی خرید با هدف اجاره دادن و دومی خرید به قصد فروش.
ویژگی های سرمایه گذاری در بازار مسکن شامل موارد زیر است:
ریسک نسبتاً پایین
سرمایه گذاری بلند مدت
قابل استفاده برای اجاره دادن یا ساکن شدن در آن
انواع روش های سرمایه گذاری در بازار ارز
یکی از اصلی ترین روشهای سرمایه گذاری در ایران، سرمایه گذاری در بازار ارز است. اما این سرمایه‌گذاری از ریسک بسیار بالایی برخوردار است.
علت ریسک بسیار بالای بازار ارز این است که معاملات بازار ارز چندان شفاف نبوده و در اصطلاح یک نوع فعالیت در بازار سیاه محسوب می شود.
با وجود اینکه سرمایه گذاری در بازار ارز بسیار ارزنده محسوب میشود، ولی آن را نمی‌توان به عنوان یک سرمایه گذاری پایدار شناخت.
البته بسیاری از افراد در این بازار توانستند سود فوق‌العاده‌ای کسب کنند اما بسیاری نیز در تلاطم های ارز ضرر و زیان های فراوانی کرده اند.
سرمایه گذاری در ایران مثل طلا و سکه
بازار سکه و طلا در کشور ما رفتاری شبیه به بازار ارز دارد. در نمودار ۲۰ سال گذشته نیز روند رشد بازار طلا قابل مشاهده است. طلا شاید اوضاع بهتری نسبت به دلار داشته باشد ولی سرمایه گذاری بی دردسری نیست. نقد شوندگی و نگهداری از این نوع سرمایه مشکل است. در بلندمدت سرمایه‌گذاری در بازار طلا گزینه بدی نیست ولی در ۲۰ سال گذشته ” بهترین روش سرمایه گذاری در ایران” نبوده است.
روشهای جدید مانند خرید صندوقهای طلا مانند صندوق عیار، اگر قصد سرمایه‌گذاری در بازار طلا را داشته باشید روش مناسبی است.
سرمایه گذاری در ارز
شاید یکی از اصلی ترین روش های سرمایه گذاری، بازار ارز باشد که به دلیل نوسانات قیمتی زیاد این بازار، بازار مطلوبی به نظر برسد اما باید توجه کرد که کار کردن در این بازار دارای “ریسک زیاد” هست و از شفافیت معاملات برخوردار نیست و در اصل یک نوع فعالیت در یک بازار سیاه هست. دلال‌هایی که دلار را با فرکانس بالا معامله می‌کنند، می‌توانند سود کنند. آن‌ها امروز دلار را می‌خرند و چند دقیقه بعد به قیمتی بالاتر می‌فروشند. سود آن‌ها از ما‌به‌تفاوت خرید و فروش به‌دست می‌آید، نه از انبارکردن و نگه‌داشتن ارز.
حجم و فرکانس بالای معامله باعث میشود سود اندک برای آن‌ها ارزنده باشد. هرچند خرید و فروش ارز یکی از پر سودترین راه های سرمایه گذاری در ایران محسوب میشود؛ اما به دلایل زیادی این کار نمیتواند به عنوان یک سرمایه‌گذاری پایدار شناخته شود. افرادی که در سال‌های اخیر سرمایه ریالی خود را به دلار یا یورو تبدیل کردند، سود فوق العاده‌ای کسب نمودند، البته بسیاری نیز در تلاطم‌های ارز دچار ضرر و زیان فراوانی شدند. آنچه مشخص است این است که این نوع سرمایه گذاری ریسک نسبتاً زیادی دارد.
ممکن است بر اثر اتفاقات و تحولات داخلی و دنیا، قیمت ارز بالا یا پایین رود. در نتیجه انتخاب زمان مناسب برای خرید ارز بسیار مهم است. اصولاً استفاده از ابزارهای تحلیلی نیز نمیتواند به صورت دقیق به سرمایه‌گذاران در این بخش کمک کند و پیش‌بینی نرخ ارز همواره با ابهام روبرو است. به طور کلی این روش سرمایه گذاری باید با دقت و وسواس انتخاب شود. همچنین مشکلات و محدودیت‌های قانونی موجود در این زمینه ممکن است مشکلاتی را برای سرمایه گذاران ایجاد کند.
اما به صورت کلی یک نکته مهم را باید در نظر داشت که تعیین ارزش ذاتی نرخ ارز ارتباط مستقیمی با طرف‌های عرضه و تقاضای آن دارد، طرف عرضه که بخش عمده آن در ایران را صادرات بخصوص صادرات نفت تشکیل می‌دهد و طرف تقاضا که شامل تقاضا رسمی و غیررسمی ارز است.
روش های سرمایه گذاری در بازار سرمایه
در بازار سرمایه، اوراق بهادار با سررسید بیش از یک سال به فروش می‌رسند. از جمله ابزارهایی که در این بازار ارائه شده است می‌توان به سهام، اوراق مشارکت، صکوک، اوراق تسهیلات مسکن، قراردادهای اختیار معامله و قرارداد آتی اشاره کرد. سرمایه گذاری در بورس یکی از مرسوم‌ترین روشهای سرمایه گذاری در دنیا است.
شرکت‌های معتبر در صنایع مختلف، سهام خود را در بورس اوراق بهادار عرضه می‌کنند تا افراد مختلف، سهام‌دار آن شرکت شوند. عدم نیاز به سرمایه‌های کلان برای خرید سهام و ورود به بورس، یکی از دلایل جذابیت این بازار برای سرمایه گذاری است. در رابطه با آنچه که برخی از افراد جامعه در مورد ریسک بالای سرمایه گذاری در بورس بیان می‌کنند، باید گفت، ریسک موجود در این روش سرمایه گذاری بیش از آن که از ذات خود بازار ناشی شود، از رویکرد سرمایه گذاران آن ناشی میشود، حتی در بورس نیز، می‌توان با به کارگیری روشهای تحلیلی، بررسی اطلاعات شرکتها و اقدام به سرمایه گذاری براساس تحلیل و شناخت، ریسک سرمایه گذاری را کاهش داده و تعدیل کرد.
برخی گمان می‌کنند که سرمایه گذاری بر روی شرکت‌های بزرگ، سودآوری بیشتری دارد. این در حالی است که آمارها نشان از رشد بالای ارزش سهام شرکت‌های کوچک در مدت زمان کوتاه می‌دهند؛ اما باید گفت، درواقع این تنها اندازه شرکتها نیست که تعیین‌کننده ارزش و متعاقبا قیمت آن‌ها در بازار است، بلکه آنچه اهمیت دارد عمکرد شرکتها، سودآوری و قابلیت اولا ثبات و تکرار سودآوری و ثانیا رشد در سودآوری است. اگر بتوانید به موقع سهام مناسبی خریداری کنید، با یک سرمایه گذاری کوچک به رشد بالایی از ارزش سهام دست پیدا خواهید کرد. در نتیجه سعی کنید سبد سرمایه گذاری خود را متنوع کرده و تنها شرکت‌های بزرگ را در نظر نگیرید.
یکی دیگر از مزایای سرمایه گذاری در بورس نسبت به بسیاری از روشهای سرمایه گذاری در ایران، قابلیت نقدشوندگی سهام است. شما با خرید سهام در بورس نگرانی بابت نقد شدن پول خود نخواهید داشت. تمام آنچه که سرمایه گذاری می‌کنید را در هر زمانی که بخواهید (در بازه زمان معاملات بازار) بسیار راحتتر از سایر بازارها می‌توانید به فروش برسانید. نکته قابل توجه دیگر موضوع سهولت دسترسی است، درواقع قابلیت معامله سهام در بورس از طریق اینترنت نیز امکان پذیر است. در واقع حتی شما نیازی به حضور فیزیکی نیز ندارید و به سادگی می‌توانید سهام مد نظر خود را خریداری کنید و یا سهام خود را به فروش برسانید.
سرمایه گذاری در بازار سرمایه
سرمایه گذاری در بازار سرمایه به دو صورت میتواند انجام شود که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت:
- سرمایه‌گذاری مستقیم
در این روش، سرمایه‌گذار شخصا وارد معاملات بورس و خرید و فروش سهام میشود و لذا نیازمند آگاهی، دانش و تجربه کافی در مورد بازار، صنایع و اقتصاد کشور است. در روش مستقیم، سرمایه‌گذار می‌بایست از طریق شرکت‌های کارگزاری اقدام به خرید سهام موردنظر کند.
- سرمایه گذاری غیرمستقیم
از انواع ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس می‌توان به صندوق سرمایه‌گذاری (اوراق، سهام، طلا و …) و سبدگردانی اختصاصی اشاره کرد. در این روش، سرمایه گذار با بررسی وضعیت بازدهی و ریسک صندوق‌ها و سبدهای مختلف و همچنین سابقه مدیران این صندوق‌ها و سبدها، در یکی از این صندوق‌ها و سبدها سرمایه‌گذاری کرده و عملا به طور مستقیم خود اقدام به سرمایه گذاری نمی‌کنند.
مهمترین تفاوت صندوق و سبد در مالکیت سرمایه گذار است. در صندوق، پول سرمایه گذاران به صورت یک کل جمع شده و هر سرمایه گذار متناسب با سهم خود از کل سرمایه صندوق از سود و زیان بهره مند میشود و این در حالی است که در سبد شما همچنان مالکیت دارایی خود را دارید و صرفا امکان خرید و فروش را به افراد متخصص واگذار می‌کنید. این روش سرمایه گذاری در هر دو حالت کلی آن (صندوق یا سبد) برای افرادی که از دانش و تخصص کافی برخوردار نیستند، بهترین روش سرمایه گذاری در بازار سرمایه است.
بهترین روش سرمایه گذاری در ایران
در پایان اگر بخواهیم تمام صحبت‌ها را جمع‌بندی کنیم، براساس آمار و ارقام بازار بورس بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری است. اگر دید بلندمدت داشته باشید بدون شک بورس بهترین گزینه خواهد بود ( هیچ چیز قطعی نیست و تحلیل‌ها براساس داده‌های گذشته است)
این داستان جایی جذاب‌تر میشود که نمودار صندوقهای سرمایه‌گذاری را با شاخص بورس مقایسه کنیم.
همانطور که در تصویر مشخص است این صندوق (در تصویر برای نمونه صندوق سرمایه گذاری پیشرو انتخاب شده است که بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری کشور به شمار می‌رود) از شاخص کل بورس هم بازدهی بیشتری داشته‌اند.
